Kardeş kıskançlığı, birden fazla çocuğu olan ailelerde en sık karşılaşılan sorunlar arasında yer alır. Çoğunlukla küçük çocuklarda görülse de, yetişkinlik döneminde de görülebilen psikolojik bir durumdur. Ailenin ve çevrenin yanlış tutumu kardeşler arası kıskançlığına yol açabilir. Doğal bir duygu olmakla birlikte, çözülmediği takdirde davranış problemlerine, çocuklarınızın mutsuz ve değersiz hissetmesine neden olabilir. Yazımızın devamında, kardeş kıskançlığının belirtilerini ve çözüm önerilerimizi bulabilirsiniz.
Kardeş Kıskançlığının Nedenlerini Biliyor Musunuz?
Kardeşi olan hemen hemen her çocuk bu duyguyu az ya da çok yaşayabilir. Evrensel olan bu his, aslında doğal bir durumdur. Evdeki biricikliğinin sona erdiğini düşünen çocuk, ilginin bölünmesinden, anne-babasının ve yakın çevresinin bir başkasına yakınlık göstermesinden rahatsızlık duyabilir. Kardeş kıskançlığının derecesini ailenin tutumu belirler. İkinci olarak yakın çevrenin yaklaşımı, kıskançlığı tetikleyici söz ve davranışları da bu hissi arttırabilir. Ailenin iki çocuğu kıyaslaması, cinsiyetçi yaklaşımı, çocuğun mizacı gibi etkenler de kardeşler arası kıskançlığı etkileyebilir.
Kardeş Kıskançlığı Belirtileri Nelerdir?
Kardeş kıskançlığının pek çok belirtisi vardır. Bunlar psikolojik ve fizyolojik etkiler olarak görülebilir. Özellikle ilk çocuk, kardeşin aileye katılmasıyla birlikte ikinci plana itildiğini düşünebilir. Bu durum onun içe kapanmasına, anne-babadan uzaklaşmasına, öfke, üzüntü hissetmesine neden olabilir. Bunun yanı sıra;
- İştahsızlık
- Uyku bozukluğu
- Aileye karşı duyarsızlaşma veya aşırı bağımlı davranma
- Alt ıslatma, parmak emme gibi davranışlar gösterme
- Kardeşe vurma, kötü sözler söyleme, ona ait eşyalara zarar verme
1- İştahsızlık
Çocuğunuzun normalden farklı olarak kardeşi olduktan sonra iştahında bir değişim gözlemlediyseniz kıskançlık probleminin olup olmadığını gözlemlemenizi öneriyoruz. Yemeyi reddetme, mide bulantısı, kusma gibi fizyolojik etkiler gösterme bu dönemde görülebilen belirtiler arasında yer alır.
2- Uyku Bozukluğu
Kardeş kıskançlığının en önemli işaretlerinden biri de uyku problemleri yaşanmasıdır. Çocuğunuz sık sık kabus görmeye başlamışsa, uykuyu reddediyor ya da sizinle uyumak için direniyorsa bu durumda kıskançlıkla ilgili sebepler aklınıza gelebilir.
3- Kardeş Kıskançlığı Belirtisi: Aileden Uzaklaşma
Kardeş kıskançlığının en önemli belirtisi aile ile aradaki bağın zayıflamasıdır. Çocuğunuz sizi dinlemiyorsa, önceden birlikte yapmaktan keyif altığı aktiviteleri yapmak istemiyorsa, size karşı ilgisiz ve öfkeli davranıyorsa altta yatan sebebin kardeş kıskançlığı olup olmadığını anlamaya çalışın. Çoğunlukla çocuklar kardeşin gelişi ile ilgili anne- babayı suçlarlar ve buna bağlı olarak da ebeveynlerine karşı tepkili olurlar.
4- Kardeş Kıskançlığı Belirtisi: Alt Islatma
Kardeşin aileye katılmasıyla birlikte çocuklarda gözlenen en önemli kıskançlık belirtilerinden biri de geriye dönüştür. Alt ıslatma, emzik emmeyi isteme, parmak emme, bebekçe konuşma gibi davranışlar bu dönemde sıklıkla görülebilir. Bunun altında yatan sebep, çocuğunuzun sizin dikkatinizi çekmek istemesidir. Sizin ilgi göstermeniz için her yolu deneyen çocuğunuz, bu süreçte ilginin bölünmesinden dolayı kendini güvende hissetmez.
5- Kardeşe Zarar Verme
Çocuğunuzun kardeşine kaba davranması, ona ve eşyalarına zarar vermeye çalışması, kardeş kıskançlığının en belirgin işaretleri arasındadır. Bu tip bir durum yaşıyorsanız, hemen önlem almanızda, kardeşleri uzun süreli yalnız bırakmamanızda fayda var.
Kardeş Kıskançlığı İçin Çözüm Önerileri
Kardeş kıskançlığı önceden de belirtiğimiz gibi dozunda olduğu sürece doğal bir duygu ve çocuklarınız arasındaki dengeyi doğru tutumla çözmeniz mümkün. Eğer siz de bu konudan muzdaripseniz ve çözüm için ne yapmanız gerektiğini öğrenmek istiyorsanız önerilerimize göz atın.
1- Çocuğunuzla Konuşun
Çocuğunuzu kardeş dünyaya gelmeden önce bu sürece hazırlayın. Kardeşi doğduktan sonra bakıma ihtiyacı olacağından, yoğunluğunuzun artacağından, zaman zaman eskisi kadar zaman geçiremeyeceğinizden ama onu her koşul ve şartta hep çok seveceğinizden bahsedin.
2- Kendinizi Hazırlayın
Çocuğunuz hem davranışlarınızı, hem de duygularınızı model alır. Bu nedenle kendinizi bu sürece hazırlamanız, rahat hissetmeniz önemlidir. Siz gergin ve kaygılı olursanız, çocuğunuz da bir sorun olduğunu düşünerek bu şekilde hisseder. Diğer taraftan çocuklarınıza yetememek, biriyle daha çok ilgilenip diğerine haksızlık yapmak gibi endişeleriniz varsa, bu duygudan kendinizi kurtarmaya çalışın. Unutmayın, çocuklarınız için en iyi anne-baba sizsiniz. Onların ihtiyacı olduğu anda yanlarında olacağınızı çocuğunuzun hissetmesi için sizin de bu konuda rahat olmanız gerekir
3- Eşinizle İş Bölümü Yapın
Bu dönemde eşler arası dayanışma ve işbirliği olması son derece önemlidir. Yeni doğan bebekle annenin, daha çok ilgilenmesi gerekir. Bu süreçte babanın da anneye destek olarak diğer çocukla zaman geçirmesi, onun ihtiyaçlarını karşılaması ve var olan düzenini koruması gerekir. İyi bir iş bölümü ile her iki çocuğun arasında denge sağlanabilir ve eşler arasında güçlü bir bağ geliştirilebilir.
4- Duygularınızı Doğru Yansıtın
Aileye minik bir üye katılması, özellikle ilk zamanlarda sizi strese sokabilir. Onun dünyaya alışması, sizin de ona alışmanız biraz zaman alabilir. Bu noktada, büyük çocuğa duyguların doğru yansıtılması onunla sağlıklı ilişkinin sürdürülebilmesi açısından önemlidir. Büyük çocuğun isteklerine kızarak cevap vermek, “şimdi bunun sırası mı?, kendi işini kendin yapabilirsin, büyüdün artık” gibi cümleler kurulması, çocuğa itilmiş ve değersiz olduğu mesajını verir. Bunun yerine “şu an biraz işim var, onu bitirdiğimde mutlaka seni dinleyeceğim ve neler yapabiliriz konuşacağız” gibi cümleler kurmak ve verdiğiniz sözü tutmak, ona iyi hissettirir.
5- Kaliteli Zaman Geçirin
Birden fazla çocuk olduğunda, yoğunluğunuz artar. Bu nedenle iyi bir planlama yaparak, zamanı iyi değerlendirmeniz daha çok önem kazanır. Her çocuğunuzla nitelikli zaman geçirecek aktiviteler planlayın. Kardeşten önce birlikte severek yaptığınız etkinlikleri devam ettirmeye çalışın. Bu sayede çocuğunuz kardeşini daha kolay benimseyecektir.
6- Kardeş Kıskançlığı İle İlgili Çevrenizin Olumsuz Mesajlarına Dikkat Edin
Bazen ebeveynler, kardeş kıskançlığı konusunda hassas olsa da yakın çevrenin yanlış tutumu bu duyguyu körükleyebilir. Örneğin; “annen seni mi, onu mu daha çok seviyor?” gibi çocukla diyaloglar kurulması, onun aklını karıştırabilir. Bunun akraba ve arkadaş çevrenizin de hassasiyet göstermesini isteyin.
7- Sorumluluk Verin
Kardeşi ile ilgili işlerde çocuğunuza sorumluluk vermek, onun kardeşine daha kolay alışmasını sağlar. Mamasını birlikte hazırlamak, kardeşinin banyosunu yaptırırken yardı istemek ona iyi hissettirir.
Kardeş Kıskançlığı İle İlgili Son Olarak…
Kıskançlık doğal bir duygudur. Çoğunlukla çocuklukta görülse de her yaşta insan zaman zaman yaşayabilir. Bu nedenle bu duyguyu reddetmek yerine, çocuğunuzun bu hissi yaşamasına sebep olan etkenleri gözden geçirmeniz, onu anlamanız ve bu duygunun vereceği zararları en aza indirmeye çalışmanız en önemli noktadır. Bu süreçte çocuğunuzla bağınızı güçlendirmeye çalışın. Bunun yanı sıra, ilk andan itibaren rahat olun. Bebeğinizi sevdikten sonra, kaygıyla büyük çocuğunuzu da sevmeye çalışmak gibi hareketlerden kaçının. Bu çocuğunuzun onu zorla sevdiğinizi düşünmesine neden olabilir. Çocuğunuzu ihmal ettiğinizi düşünerek, aşırı tavizkar ve hoşgörülü davranmak, koyduğunuz kuralları esnetmek çocuğunuzun gelişimine zarar verir. Bu tarz davranışlardan kaçının.
İyi Bir Bakıcı İle Süreci Kolaylaştırın
Birden fazla çocuklu hayatta dengeyi sağlamak ve kendinize de zaman ayırabilmek için, çocuk bakıcısı ile çalışmayı düşünebilirsiniz. Profesyonel bir yardımcı sayesinde hem her çocuğunuza daha çok vakit ayırabilirsiniz, hem de onların birbirleri ile sağlıklı ilişki kurmalarını doğru şekilde destekleyebilirsiniz. Bu noktada, 2015 yılından bu yana sektörde lider konumda olan EvdekiBakıcım ile tanışmanızı öneriyoruz. Tek yapmanız gereken whatsapp destek hattı üzerinden, Instagram DM’den ya da sitemizdeki başvuru formunu doldurarak bize ulaşmak. Sizi de mutlu ailelerimiz arasına katılmaya bekliyoruz…