Felsefe… Kelime anlamı olarak bilgelik sevgisi anlamına gelse de birçok tanımı vardır. Fakat en önemli anahtar kelimelerimiz “merak” ve “düşünmek” kelimeleridir. Aslında ömrümüz boyunca felsefe ile iç içeyiz. Sürekli gerek hayat ile gerekse kendi iç dünyamız ile ilgili düşünür ve sorgularız. Felsefe yapmanın esas amacı sorgulamaktır. Okul öncesi felsefe soruları ile çocuklarımızın, sorgulama yeteneğini geliştirmiş oluruz.

Peki ama bu ne işe yarayacak? Dediğinizi duyar gibiyiz. Sorgulamak öğrenmenin anahtarıdır. Öğrenmek için sürekli olarak soru sormak ve sorgulamak gerekir. Doğru soruların sorulması, cevabında bulunması anlamına gelir. Sürekli sorgulamak ise doğru soruların ve cevapların bulunması için gereklidir.

Ülkemizde felsefe kavramı, henüz tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Çoğu zaman bilim ile karıştırılır. Oysaki bilimde amaç, cevapların bulunmasıdır. Ancak felsefede amaç cevapların bulunması değil, doğru soruların sorulması ve sürekli olarak sorgulama yeteneğinin geliştirilmesidir.

“Felsefe merakla başlar” der Platon. İnsanlık tarihi de merak, arayış ve düşünmekle şekillenmiştir. Daha çocukluk döneminde başlarız merak etmeye ve düşünmeye. Anne ve babalar daha iyi bilir, çocuklar öyle sorular sorar ki, anne ve babalar cevapları vermekte zorlanırlar. Cevabını bulmakta güçlük çekebileceğimiz ilginç sorular sorar çocuklar. Yaşadıkları dünyayı tanımak ve anlamak isterler.

Çocukların En Çok Sordukları Sorular:

• Uçaklar neden ses çıkarır?
• Deniz neden mavidir?
• Gözlerimizi boyamak mümkün müdür?
• Zaman nedir?
• Normal ne demektir?

Gibi sorulardır. Bu gibi soruları sormada çocukların üstüne yoktur. En doğru cevabı aradıkça çaresiz mi kalıyorsunuz? Aynı zamanda çocuklarınızın araştırmacı ruhlu bir birey olmasını desteklemek mi istiyorsunuz? Bu soruları cevaplasanız bile çocuklarınız yeni sorular ile sizi terletiyor mu?

Peki gelin o zaman çocukları düşünmeye davet edelim. Hem çaresiz kalmak zorunda kalmayın, hem de çocuklarınız kendini sorgulasın ve aldığı yanıtlarla kendi düşünce sistemini oluştursun. Aşağıda mevcut olan sorularla düşünmeyi keyif veren bir oyuna çevirebilirsiniz.

Bu soruları sormadan önce çocuğunuzla keyifli bir sohbet ortamı oluşturun ve soruları irdelediğinizde bulduğunuz cevaplarda ilk akla gelen ile yetinmeyin. Aynı zamanda bu düşünce faaliyeti dışında çocuğunuzla birlikte bir belgesel, faydalı ve yaratıcı bir çizgi film ve bir hikaye sonrası beyin fırtınası yapabilir ve kendi sorularınızı kendiniz üretebilirsiniz. Bu vesileyle siz de düşünce sisteminizi geliştirebilirsiniz.

Aşağıda vereceğimiz soruların bazılarını sizler için cevaplayacağız. Tabi ki bu soruları çoğaltmak mümkündür. Çünkü çocukların hayal gücü oldukça geniştir ve öğrenme aşamasında, yeni öğrendiklerinin cevaplarını hemen almak isterler. Cevaplarını aldıkları sorular ile yetinmezler ve yeni soruları, hemen sizlere soruverirler. Yani sizin anlayacağınız işiniz hiç de kolay değil! Belki de belli bir yaşa kadar çocuklarınızın milyonlarca sorularına maruz kalacaksınız.

Ancak şunu hiç unutmayın, çocuklarınızın yeni öğrendikleri şeyler hakkında sordukları soruların hepsine cevap vermek zorunda değilsiniz. Cevabını bilmediğiniz soruları cevaplamaya çalışmayın. Ya da çocuğunuzu geçiştirmek için yalan söylemeyin. Unutmayın çocuklar er ya da geç cevapları bulurlar ve bu durumun bir sonucu olarak size olan güvenleri sarsılabilir.

Bu durumda yapılacak en iyi yol cevapları bilmeseniz bile, çocuğunuz ile birlikte cevabı bulmanız olacaktır. Unutmayın! Günümüzde internet aslında bulunmaz bir nimettir. Arama motoruna yazacağınız sorunun cevabını mutlaka alacağınızdan eminiz.

Şimdi sizlere çocukların en çok sordukları soruları sıralayacağız ve bazılarının cevaplarını vereceğiz. Keyifli düşünmeler…

Çocukların En Çok Sorduğu Okul Öncesi Felsefe Soruları

Tehlikeli ne demek? : Canlı ya da cansız varlıkların içlerinde bulundukları zor durumlara verilen isimdir. Tehlike, canlı ya da cansız varlıkların yapısal bütünlüğünün bozulma ihtimalini tanımlar.

Büyümek iyi bir şey mi? : Evet, büyümek iyi bir şeydir. Her yaşın kendisine özgü güzelliği vardır. Büyüdükçe yaşam zorlaşsa da, yaşamdaki farklı deneyimler her zaman için insanlar için iyi bir şeydir.

Bir hayvan olsan ne olmak isterdin? Neden? : Bu sorunun cevabını kendi yaşam görüşünüze ve bilginize göre cevaplayabilirsiniz.

Okul ne işe yarar? : Okul, yeni bilgilerin edinildiği ve çocukları yaşama hazırlayan bir yerdir. Ayrıca okul çocukların sosyalleşmesini sağlar. Edinilen yeni bilgiler ilerde insanların hayatlarını devam ettirebilmeleri için gerekli temel bilgilerdir.

Para ne işe yarar? : İnsanların birbirleri ile alışveriş adı verilen etkileşim yoluyla ticaret yapmalarına yarayan bir sistemdir. Eskiden insanlar değiş tokuş yöntemi ile alışveriş yapıyorlardı. Para bir amaç değil, bir araçtır.

Neden kışın üşürüz? : İnsanların vücut yapısı farklıdır. Bizi soğuktan koruyan derimiz, belli bir sıcaklığa kadar dayanabilir. Belli bir sıcaklıktan sonra üşümeye başlarız. Kan akışımız yavaşladığında üşümeye başlarız. Kış aylarında insanların kan akışı yavaşlar.

Mutlu olmak nasıl bir duygudur? : Mutlu olunca zaman çok çabuk geçer. Mutlu olan insanın içinde bir coşku meydana gelir.

Başka birinin yerine geçebilseydin, kimin yerinde olmak isterdin? Neden? : Hayallerimde ne olmak istiyorsam ya da hayatta en çok neyi istiyorsam, karşımdaki kişide o varsa, o kişi olmak isterdim.

Bir kuş olsaydın nereye uçmak isterdin? Neden? : Bu sorunun cevabı her insanın isteklerine göre değişebilir.

Rüzgar niçin eser? : Dünyanın kendi etrafında dönüşünden dolayı, bazı hava olayları meydana gelir. Rüzgarın esmesi de bu yüzdendir. Atmosferdeki oksijen ve bazı elementlerin hareket etmesidir.

Sonbaharda yapraklar neden dökülür? : Bitkilerin ve insanların biyolojik saatleri vardır. Ayrıca bitkiler yapıları itibariyle yeterince güneş görmediklerinde ve havalar değiştiğinde, yaprak dökerler.

Denizlerde niçin dalga olur? : Rüzgarların denizlerde esmesiyle birlikte dalga oluşur.

Neden öfkeleniriz? : Her insanın beğenmediği durumlar vardır. Beğenmediği durumlar meydana geldiğinde, insanlar öfkelenir. Ayrıca insanlar canları yandığında korkarlar ya da öfkelenirler.

Kurşun kalemimizin ucu bitti ve kalem tıraşımız yok. Nasıl açabiliriz? : Elimizde keskin bir bıçak varsa, bu bıçak ile kalemimizi açabilir.

Eğer dünyada su olmasaydı ne yapardık? : Su hayatın yaşam kaynağıdır. Eğer dünyada su olmasaydı, canlılık da olmazdı.

Aşağıda çocukların en çok sorduğu felsefi soruları yazmaya devam ediyoruz. Ancak bu noktadan sonra sadece soruları vereceğiz. Soruların cevaplarını kendi bilginize göre vermeniz iyi olacaktır. ancak cevapların doğruluğunu mutlaka sorgulamanız gerekir. Okul öncesi felsefe soruları, çocukların hayat ile merak ettikleri ve en çok sordukları sorulardır, bunu unutmayın.

• İyi ve kötü ne demek?
• Faydalı ve zararlı ne demek?
• Normal kime denir?
• Yardımlaşmak nedir?
• Hayal kurmak ne işe yarar?
• Neden yalan söyleriz? Yalan söylemek doğru mu yanlış mı?
• Kalem ile yazı yazmak dışında ne yapabiliriz?
• Gökyüzü siyah olsaydı ne olurdu?
• Meyvelerin hepsi aynı renk olsa ne olurdu?
• Kaşık olmasaydı yemeği nasıl yerdik?
• Akşamları neden güneş olmaz?
• Musluklardan su yerine ne akmasını isterdin?

Görüldüğü üzere, hayat ile ilgili birçok soru çocuklar tarafından sorulmaktadır. Genel olarak bakıldığında bu soruların birçoğunu aslında biliriz. Sadece çocuklarınız tarafından bu sorular aniden sorulduğunda, bocalayabilir ve bildiğiniz cevapları ilk anda veremeyebilirsiniz.

Ancak ne olursa olsun vereceğiniz cevaplar doğru olmalı ve bilmediğiniz cevapları, çocuklarınız ile birlikte bulmalısınız.