Halk arasında bunama olarak bilinen; ama bir bunamadan daha fazlasına neden olan Alzheimer, beyin fonksiyonlarının yitirilmesi anlamına geliyor. Bu süreç, yavaş yavaş meydana geliyor ve ölen beyin hücreleri nedeniyle kişinin gündelik hayatı olumsuz etkileniyor. Hastalığın ilerleyen safhalarında kişinin diğer organları da işlevini yitirebiliyor. Hasta, tamamen başkasına bağımlı hale gelebiliyor.
Hastalığın bir tedavisi yok. Neden oluştuğuna dair kesin bir kanıtta söz konusu değildir. Ancak hastalığın teşhis edilmesinden sonra beyin hücre ölümlerinin gecikmesini sağlayacak ilaçlar üretiliyor. İmal edilen ilaçlar, hastalığın ilerleyişini kısmen yavaşlatıyor. Bununla beraber, gıda rejiminde yapılan değişimle hastalığın zararları hafifletilebiliyor. Bununla ilgili kesin bir kanat yok ama; yapılan çalışma neticesinde B ve D sınıfı vitaminlerin beyin hücre ölümlerini engellendiği tespit edildi.
Alzheimer Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın en önemli belirtileri arasında unutkanlık yer alıyor. Unutkanlık, herkes tarafından yaşanan bir problemdir. Her unutkanlık, bunama göstergesi değildir. Alzheimer hastalığının belirtisi olması için sık sık yaşanması ve gündelik hayatı olumsuz etkilemesi gerekir.
- Gündelik yaşamı etkileyen unutkanlıklar: İnsan bazı şeyleri unutabilir. Ancak işinin adresini veya uzun süredir gittiği evinin yolunu unutamaz. Böyle bir durumun yaşanması halinde, doktora başvurulması gerekiyor.
- Aktivitelerde zorlanmalar: Daha önce yaptığınız bir yemeği artık yapamaz hale gelebilirsiniz. Tarif sırasını şaşırma, hatırlamama, planlama sırasında aşırı stres yaşama gibi durumlar belirebilir.
- Alıştığınız eşyaları kullanmadaki zorluk: Yanınızdan ayırmadığınız eşyaları, artık kullanamaz duruma gelebilirsiniz. Mesela, telefon ile ilgili bazı sıkıntılar belirebilir. Rehbere nasıl isim kaydedileceğine dair bilgiyi kullanmakta zorluk çekebilirsiniz.
- Gün ve ayların birbirine girmeye başlaması: Aslında bu karışık durum sadece zaman ve takvimle ilgili gerçekleşmez. Zamanla, evin hangi odasının size ait olduğunu da şaşırabilirsiniz. Hangi senede olduğunuzu ve yaşınızla ilgili bilgileri de hatırlamakta zorlanabilirsiniz.
- Görme fonksiyonundaki zayıflama: Hastalığın ilerleyen evrelerinde görme yetisinin tamamen yitirilmesi söz konusu olabilir. Ama hastalığın görme fonksiyonuyla ilgili başlangıç belirtisi farklıdır. Artık görünen cisimleri veya suretleri çıkaramayabilirsiniz. İnsanların hepsi veya hayvanların çoğu birbirine benzer hale gelmeye başlayabilir.
- Konuşma ve muhakeme bozulmaları: Gözle ilgili belirtilerle beraber, konuşma yetisinde de birtakım bozulmalar meydana gelebilir. Mesela, cümle kurmakta zorluk yaşanabilir. Anlatmak istediğinizi beyan edecek kelime bulamayabilirsiniz. Aynı şekilde, konuşulanları anlayamaz veya yorumlama konusunda zayıflayabilirsiniz. İletişimle ilgili önemli sıkıntıların yaşanması, hastalığın ciddi belirtileri arasındadır.
- Kişilikle ilgili değişimler ortaya çıkabilir: Karakter ve kişilikle ilgili değişimler, kasti değildir. Ancak beyin fonksiyonlarının bozulması nedeniyle farklı iradeler gösterilmesi mümkündür. Ortaya çıkan davranışlar, yakınları kırabilir ve hatta onları hırsızlıkla suçlayacak seviyeye varabilir. Mesela, kullandığı bir eşyayı koyduğu yeri hatırlamayabilir ve bundan dolayı yakınlarını suçlayıcı davranışlarda bulunabilir.
- Kararsızlıklar başlar: En ufak ve önemsiz bir iş için bile karar verme konusunda zorlanmalar başlayabilir. Bu biraz da, güvensizlikle ilgilidir. Hastalık ilerledikçe kişi, etrafına ve de kendisine güvenmemeye başlayabilir. Aşırı kaygılı ve stresli bir psikoloji söz konusu olur. Bu da, yaşamın her anını işgal eder ve olumsuz etkiler.
- Sosyal hayat durmaya başlar: Daha önce, sosyal bir insanken, aniden hayatınız değişime uğrayabilir. Bunamayla ilgili durumunuzu idrak etmeye başladıkça, yakınlarınızdan ve arkadaşlarınızdan uzaklaşma eğilimi içerisinde olursunuz. Yalnızlaşmaya başlarsınız. Bunun nedeni, bulunduğunuz sosyal ortamda hastalığın ortaya çıkması halinde, kendinize yakışmayacak hal ve tavır sarf etme riskidir.
- Aşırı sinirlilik ve asabiyet: Hastalığın önemli belirtileri arasında asabiyet yer alıyor. Özellikle, yumuşak huylu iken, aşırı asabiyet sahibi olmanız hastalığın habercisidir. Bunun nedeni, etrafa karşı duyulan güvensizliktir. Kendinizi de güvende hissedebilmek için gücünüzü gösterme eğilimine girersiniz.
Hastalığın öncelikli belirtileri bunlardır. Bazı değişik hal ve tavırların görülmesi de mümkündür. Mesela, aşırı cinsel istek ve arzuların söz konusu olması gibi. Bu istekler, aşırıdır ve bir gerçekliği söz konusu değildir. Yine, aşırı cinsel cümle kurma da belirtiler arasında yer alıyor. Kişinin daha önce zevk alıp yaptığı aktivitelerden zevk alamaması, onları terk etmesi ve yapacak başka şeyler bulamaması gibi belirtileri de sayabiliriz.
Alzheimer Hastalığı Yavaşlatılabilir Mi?
Hastalığın kesin çözümü yok. Ama beyin hücrelerinin ölümünü yavaşlatacak çözümler üzerine çalışmalar devam ediyor. En iyi kanı, beslenme alışkanlıklarının değişmesi üzerine yoğunlaşmak gerektiğini gösteriyor. Böylece, hastalığın ilerleyişi yavaşlatılabilir ve semptomları en aza indirilebilir. Bu bakımdan; A vitamini, E vitamini, B vitaminleri, C vitamini ve demir gibi mineraller açısından zengin gıdalarla beslenilmesi gerektiğine dair uzman görüşleri önemsenmelidir.
Kişinin egzersize yönelmesi de önemlidir. Böylece, beyin kimyasının düzelmesi sağlanabiliyor. Ayrıca, kişinin stresini atmasına da yardım ediyor. Stresin fazla olması, beyin kimyasını bozan ve hücre ölümlerini hızlandıran faktörler arasındadır. Pozitif düşünmek için beyin kimyasının düzgün olması gerekiyor. Bu da, egzersiz yaparak salgılanan hormonlar sayesinde mümkün olabilir. Bu bakımdan hastalar için sağlıklı beslenme ve egzersiz programı uygulanmalıdır.
Alzheimer Hastasının Yakınları Neye Dikkat Etmelidir?
Hastalıkla ilgili belirtilerin görülmesi halinde ilk olarak bir doktora başvurulması gerekmektedir. Hastalığın tanısından sonra ise, doktor reçetesinin aksatılmadan uygulanması lazımdır. Hasta kişinin moralinin yüksek tutulması için yakınlarına çok ihtiyacı vardır. Bu nedenle yakınları, asla hastalıktan kaynaklanan zayıflıklarla dalga geçmemelidir. Hastalıktan dolayı kurulan cümleler, yapılan hareketler bilinçli değildir.
Hasta, yakınlarına karşı agresif bir tutum takınabilir. Aile sırlarını ifşa edebilir. Bunlar, kasten yapılmış hareketler değildir. Bu nedenle, hoş karşılanması gerekiyor. Hastalığın ilk evrelerinde kişi, şahsi işlerini tek başına yapabilir. Kendi yapabildiği işlerde kendisine yardımcı olunmaması gerekiyor. Yardıma ihtiyacı olan işlerde de, yalnız bırakılmaması önem arz ediyor. Hastalığın ilerleyen zamanlarında aşırı unutkanlık durumları yaşanabilir.
Hastalık ilerledikçe, muhakeme yeteneği kaybolmaya başlar. Dolayısıyla hasta, kendisine neyin zarar vereceğini hesap edemez duruma düşebilir. Bu da, kaza risklerini artırabilir. Hastanın sakatlanması söz konusu olabilir. Kontrol edilmez ise, ölümle sonuçlanabilecek vakalarla karşılaşmak mümkündür. Özellikle kişi sürekli evi veya bulunduğu yeri terk etme eğilimi içerisine girer. Bu durum, kaybolmasına ve kendisine zarar vermesine neden olabilir. Evin kapılarının kilitli tutulması, evden uzaklaşmasını engellemek adına gereklidir. Ancak hastanın enerjisini harcaması için kısa yürüyüşlere çıkarılması gerekebilir.
Hastalığın ağırlaştığı evreler söz konusudur. Bu evrelerde, sindirim sistemi işlevini kaybedebilir. Görme ve konuşma gibi yetileri tamamen bozulabilir. Hasta, yatağa bağımlı bir hale gelebilir. Hastanın bakımı için uzman bakıcılardan destek alınması faydalı olabilir. Hastalığın ilerlediği zamanlarda, Alzheimer hasta bakıcısı tutmak, aile yakınlarının işlerini daha kolay hale getirir. Ayrıca hastayla sürekli birisinin ilgilenmesi, güvenlikle ilgili kaygıları ortadan kaldırabilir. ‘Yaşlı bakıcı – hasta bakıcı nasıl bulunur?‘ diyorsanız bununla ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Bunama denilen hastalığa herkesin yakalanma ihtimali vardır. Bu nedenle, hastalık geçiren kişiye karşı saygılı ve hoşgörülü olmak önemlidir. Beyin fonksiyonlarını kaybeden, çocuklaşan ve yatağa bağımlı hale gelen hastaların şefkate ihtiyacı vardır. Bu şefkatin başta yakınları, arkadaşları ve son olarak hastayla bir şekilde iletişime geçen kişiler tarafından verilmesi insani bir vazifedir.