Okul öncesi bireylerin yapmaktan en çok zevk aldığı aktivitelerin başında şüphesiz oyunlar geliyor. Bu noktada uzun yıllardır okul öncesi eğitim teknikleri arasında yer alan eğitsel oyunlar hem sınıf içi hem de aile ortamında çocukların daha etkili öğrenme tecrübeleri yaşamalarına olanak tanıyor.
Her ne kadar klişeleşmiş bir slogan haline gelse de “eğlenirken öğrenmek” sadece okul öncesi için değil akademik hayatın her kademesinde daha etkili, akılda kalıcı ve ilgi çekici oluyor.
Okul öncesi çağda bir çocuk sahibi olan her anne – baba çok iyi biliyor ki bu çağda çocukların enerjisi neredeyse sınırsız. Bunun paralelinde bu çağlarda çocukların dikkat aralıkları yetişkinlere göre çok kısa oluyor. Bu nedenle küçük çocuklar sık sık bir olaydan diğerine geçiş yapma eğilimi gösteriyor.
Dikkat dağınıklığı olarak adlandırdığımız bu durum aslında en az enerji seviyesi kadar yüksek olan merak duygusundan ileri geliyor. Eğitsel oyunlar sayesinde çocukların bu yüksek enerji ve merak seviyelerini avantaja çevirmek mümkün.
Bu nedenle yazımızı eğitsel oyunlar ve çocuklara kazandırdıklarından bahsetmek istiyoruz.
Ayrıca yazımızda gece gündüz oluşumu ve hayvanlarla ilgili oyunlar hakkında da bilgi ve örnekler olacak.
Öğrenme sürecinde aktif olarak rol alma: Eğitsel oyunlar genellikle çocuklara verilen görevler veya talimatların, onlar tarafından sonuçlandırılması üzerine kurulu olduklarından, bu aktiviteler sırasında çocuklar etkin bir role sahip olduklarını hissediyor. Bu da söz konusu etkinliğe ve etkinliğin sağladığı kazanımların çocuklar farkında bile olmadan aktarılmasını sağlamış oluyor.
Okul öncesi öğretmenleri eğitsel oyunlar kapsamında genellikle bilişsel komutların yanında fiziksel birtakım talimatları da kullanmaktadır. Bunlardan fiziksel olanlar çocuklardaki çeşitli kas gruplarının gelişimine yardımcı olurken bilişsel komutlarla da çocuğun ilerleyen hayatındaki eğitim – öğretiminin temeli sağlamlaştırılıyor.
Eğitsel oyunlar sadece zihin ve beden gelişimini güçlendirmekle kalmıyor aynı zamanda çocukların psikolojik olarak da rahatlamasını ve okul ile olan bağlarının güçlenmesini sağlıyor. Bu sayede sınıf içinde yapılan diğer aktiviteler de çocuk için daha ilgi çekici hale geliyor.
Hayvanlarla İlgili Oyunlar – Okul Öncesi Eğitsel Oyunlar
Daha önce bahsettiğimiz gibi eğitsel oyunlar yardımıyla çocuklara belli başlı bilgiler ve değerleri kazandırmak daha kolay oluyor. Erken yaşta kazanılması gereken en temel insani değerlerden birisi de hayvan sevgisi. Bu noktada sınıf içi veya sınıf dışı uygulanabilecek hayvanlarla ilgili oyunlar sayesinde çocukların doğaya ve hayvanlara karşı olan tutumunu pozitif yönde ilerletmek mümkün.
Aslında hayvanlarla ilgili oyunlar kullanılmasa bile bir canlı türü olarak insan genetik kodları gereği kendisinden farklı diğer canlı türlerine içgüdüsel olarak ilgi duyma eğiliminde. Etrafınızdaki okul öncesi bireylere baktığınızda hayvanlarla karşılaşmalarında büyük ilgi gösterdiklerini fark edebilirisniz. Bu içgüdü sayesinde insanoğlu tarihin başından beri kendisinden zayıf ve korumasız hayvanları besleme ve bakma eğilimleri göstermektedir.
Hayvanlarla ilgili oyunlar da bu noktada zaten mevcut olan hayvan sevgisini doğru şekilde dışa vurmayla iligili temel becerileri çocuklara kazandırmak için oldukça önemli.
Ayrıca hayvanlarla ilgili oyunlar tıpkı diğer eğitsel oyunlar gibi çocuklara belli başlı eğitsel kazanımlarda sunmaktadır. Bunların en başında ve temelinde hayvan isimlerini tanımak, çeşitli türlerle ilgili temel bilgileri kazanmak ve doğal faktörlerden haberdar olmak gibi kazanımlar yatar.
Hayvanlarla ilgili oyunlar çerçevesinde çocuklarla yapılabilecek eğlenceli aktivitelerin başında hayvan taklitleri gelir. Bu taklitler sayesinde hem hayvanlarla ilgili oyunlar ile amaçlanan “hayvanlara dair temel özellikler”in aktarılması sağlanır hem de eğlenceli bir oyun ortamı sağlanmış olur.
Hayvanlarla İlgili Oyunlar
Tavşan gibi kim seker?
Kurbağa gibi kim zıplar?
Penguen gibi kim gezer?
Kedi gibi kim koşar?
Balık gibi kim yüzer?
Kuş gibi kim uçar?
Şimdi uslu çocuklar gibi
Kim oturur yerinde?
Hayvanlarla ilgili oyunlar için uygun olan bu örnekte isterseniz sınıfın normal düzeni içinde isterseniz bir çember oluşturarak uygulama yapabilirsiniz. Çocukların aktiviteden memnun kalma durumlarını gözlemledikten sonra hayvan çeşitlerini ve komutları çoğaltabilir veya değiştirebilirsiniz.
Gece Gündüz Oluşumu – Eğitsel Oyunlar
Gece gündüz oluşumu ile ilgili en temel bilgilerin alındığı çağlarda çocuklara bu konuda çeşitli aktiviteler yaptırmak mümkündür. Gece gündüz oluşumu ve döngüsünü simgeleyen boyama faaliyetleri, el işi aktiviteleri veya gece gündüz oluşumu oyunları sık sık kullanılmaktadır.
Bu noktada gece gündü oluşumu faaliyetlerinde çocukların ortaklaşa hareket etmesini sağlayarak aslında olayı tamamen oyunlaştırmak da mümkündür.
Gece gündüz oluşumu etkinlik örnekleri;
Grup halinde oynan ilk gece gündüz oluşumu oyunumuz klasik “ebe”, “sobe” mantığıyla oynanır. Sınıftan bir çocuk (kura ile veya isteğe bağlı) ebe seçilir.
Daha sonra ebe olan çocuk diğer arkadaşlarına gece ve gündüz olmak üzere iki talimat vererek onları sobelemeye uğraşır. Burada gece talimatı duyulduğunda çocukların kafalarını ve ellerini sıraya koyarak “kapalı” bir pozisyon almaları istenir. Gündüz talimatı geldiğinde ise çocuklar ellerini açıp, kafalarını kaldırırlar.
Ebe olan çocuğun verdiği talimatlarda yanlış hareketi yapanlar sobelenmiş olur ve elenir.
Yine gece gündüz oluşumu etkinlikleri kapsamında el feneri ve bir adet dünya küresi ile Dünya ve Güneş’in hareketlerini canlandırarak çocukların gece gündüz oluşumu döngüsünü daha somut olarak anlamlandırmaları da sağlanabilir.
Bu aktivite evde veya okulda uygulanabilir. Aktivite için gerekli malzemeler her kırtasiyeden temin edebileceğiniz bir adet küre şeklinde Dünya haritası ve el feneridir.
Bu malzemelerle karanlık bir ortamda feneri Dünya’ya doğru sabit tutarak Güneş’i, Dünya’yı yavaşça çevirerek de Dünya’nın hareketini temsili olarak anlatmanız mümkün olacaktır. Bu sayede çocuğunuz Dünya’nın hem kendi ekseni etrafında hem de Güneş’in etrafında döndüğünü gözleriyle görmüş olur.
Bu aktivite özellikle çocukların ilerleyen eğitim öğretim hayatında temel bilgileri oluşturacak ve evrenle ilgili bilgilerinin ilk taşlarını yerine koymuş olacaktır.
Gece gündüz oluşumu konusunda kurulması gereken neden – sonuç ilişkisini de daha sağlam bir zemine oturtmaya yarayacaktır. Kendi dahil oldukları bir deney ile ortaya çıkan sonuçları gören çocukların hem merak duygusuna hem de deney ve gözleme olan inancına pozitif katkılar sağlanmış olur.
Bu noktada gece gündüz oluşumu faaliyetlerinin çocuklardaki bilimle olan ilk somut temasları sağladığını da söylemek mümkün.
Özetle, okul öncesi bireylerin eğitim hayatının geri kalanında ve gerçek hayatın ilerleyen aşamalarında ihtiyaç duyacakları temel bilgi, beceri ve değerler olan hayvan sevgisi, evrene dair bilgiler, neden – sonuç ilişkisi kurabilme, deney ve gözlemi tanıma, psikolojik olarak rahatlama, zihinsel ve fiziksel gelişim gibi kazanımları eğitsel oyunlar sayesinde aşılamak oldukça etkili ve kolaydır.
Bu tür etkinlikler sayesinde çocuklar öğrenim sırasında hem daha yüksek bir dikkat seviyesini korur hem de sıkılmadan olayları takip edebilir. Okul öncesi öğretmenlerinin de kişisel olarak bu tür aktiviteleri yönetmekteki becerisi gelişmiş olursa, bu çağlardaki en etkili eğitsel sonuçları almak mümkündür.
Bu sebeple sizler de bir okul öncesi eğitim kurumu arayışında iseniz mümkün olduğu kadar derslerin yapısı, yaptırılan aktiviteler, oynatılan oyunlar ve çocuklara sunulan zihinsel ve fiziksel kazanımlar hakkında detaylı bilgiler almaya çalışın ve seçimlerinizi buna göre yapın.