Bebeklerin doğum ile birlikte sosyalleşme süreci başlar. İlk sosyalleşme ağlama ile başlar ve ağlama ile en çok anne ilgilenir. Bebekler, annelerini sesinden tanırlar. 3 aylık bebek gelişiminde göze çarpan bebeğin kendisi ile konuşulduğunda gülümsemesidir.
5 ve 10 aylık bebek gelişimi arasında kendisi ile sürekli ilgilenen ve bakımını yapan kişiye bağlılık gösterirler. Bu dönemde bebekle ilgilenmek, ihtiyaçlarının zamanında ve eksiksiz giderilmesi temel güven duygusunun oluşumu açısından çok önemlidir. Bebekler anneye duydukları güven duygusunun temelini bu dönemlerde atarlar. Anneyle güvenli bağ oluşması için annenin bebekle ilgilenmesi ve ihtiyacını giderdikten sonra iletişimini koparmaması gerekir. Yine bu dönemde tanımadıklarının yanında olmaktan tedirgin olurlar. Annesinden ya da babasından ayrılık kaygısı yaşarlar.
1 Yaşından İtibaren Bebeklerin Davranış Değişiklikleri
Bebekler, yaşlarına göre belirli davranışlar sergilerler. Aslında her davranış onların ne kadar büyüdüklerinin ve geliştiklerinin de göstergesidir. Hatta davranışlar aracılığı ile gelişimin sağlıklı olup olmadığı da rahatlıkla tespit edilebilmektedir.
1-2 yaş arası bebeğin kendini daha bağımsız hissettiği dönemdir. Artık yürümeye başladığı için etrafına karşı bir merak gösterir. Etrafını bir bilim adamı edasıyla keşfetmeye başlar. Artık başkaları ile sosyal ilişkiler kurmaya başlar. Aile bireylerini çok iyi gözlemler ve davranışlarını taklit etmeye çalışır.
Bebek her ne kadar bağımsızlığını ilan etse de duygusal açıdan annesine bağlıdır. Bebeklerin gelişimi her geçen gün tamamlanmakta ve bu durum sosyal ve çevresel faktörler ile harmanlanmaktadır. Çevreyi günden güne tanımaya başlayan bebekler çevresel faktörlere karşı farklı tepkiler de göstermeye başlarlar.
2-3 yaş arası çocuklar bir önceki yaşa göre daha bağımsızdırlar. Artık yaşıtları ile ilişkiler kurmaya başlarlar. Kendi özerkliği ispat etmeye çalışır. Ayrıca bu dönemdeki çocuklar oldukça benmerkezcidir. Örneğin babalarının kendine çikolata almak için çalıştıklarını düşünebilirler.
3-4 yaşları arasındaki bir çocuk artık etrafıyla daha olumlu ilişkiler kurar. Akranları ile oyunlar oynar. Kendi adını ve cinsiyetini bilir. Telefonda tanıdığı biri ile sohbet edebilir. Bebekler aileleri ile geçirdikleri zaman kadar, bir ablaya ya da bakıcıya da ihtiyaç duyar. Ailesi çalışan ya da günün belli bir kısmını oyun ablası ile geçiren çocukların ise gelişimi daha da desteklenmektedir. Böylece dışarıya karşı çok daha sosyal olma ve özgüven gelişimi sağlayabilme gibi olanaklar da ortaya çıkar.
Ailesi dışında başkaları ile de vakit geçirecek olan çocuklarda bağımlılık elbette anneye karşı oldukça yüksektir. Ancak çocukların bu durumu atlatabilmesi için belli bir alışma evresine ihtiyacı bulunmaktadır. Bu durum ise kendi alanında uzman olan ablalar eşliğinde sağlanabilmektedir.
4-5 yaşları arasında olan bir çocuk artık kuralları anlayabilir ve uyum sağlar. Akranları ve yetişkinlerle iletişime açıktır. Başkalarının yaptıkları şeyleri yapmaya daha eğilimlilerdir. Bu yüzden oyun ablası ile geçireceği kaliteli vakit, çocuğun sevdiği ve yapmaktan keyif aldığı şeylerin oluşmasında önemli rol oynar. Çocuklar üniversiteli oyun ablasını rol model alarak sorumluluk almaktan hoşlanır. Dikkat eksikliğine karşı bu dönemde ilgiyle yapacağı şeylerin olması önemlidir. Duygusal yönden de daha dengeli davranışlar gösterir.
5-6 yaşına gelen çocuklar okula hazırlık durumlarını gösterir. Arkadaşları ile grup olarak oyun oynamayı tercih eder. Artık arkadaş tercihini yapmıştır. Bu dönemdeki çocuklar empati yapabilirler. Çocuklar özellikle eğitimli oyun ablası ile kurduğu iletişim sayesinde yaşıtlarıyla daha sağlıklı iletişim kurabilirler. Üniversite çağındaki bir oyun ablasının varlığı ise çocuğun kendini ifade etme isteğini tetikler ve dışa dönük daha aktif bir birey yetişmesini destekler.
Okul öncesi dönemde çocukların kendi istekleriyle bir şeyler yapmaları desteklenmelidir.
Bu dönemde çocuklara, sık sık “hayır” yerine, bir şey yapmak istediklerinde çocuklar desteklenmeli ve onlara yardımcı olunmalıdır. Örneğin, kendi yiyeceği meyveyi yıkamak isteyen bir çocuğa, “sen iyi yıkayamazsın, bırak ben yıkayayım.” demek yerine, “Tabii meyveni kendin yıkayabilirsin, hem de gayet iyi yıkayacağından eminim.” demek onun daha girişken ve aktif olmasında önemli rol oynayacaktır.
“İyi yıkayamazsın.” denildiği zaman aslında çocuğa, “sen bunu beceremezsin, sen yetersizsin.” mesajı verilmekte ve bu durum çocuğun güven duygusunu olumsuz etkilemektedir. Her çocuğun bir veya birkaç işte başarılı olabileceği ortamlar oluşturulmalıdır. Oyun ablaları özellikle burada ön plana çıkar, piyano eğitimi veya drama eğitimi verirken aslında çocuklara bu uygun ortamı oluştururlar. Çocukların hata yapmalarına fırsat vermeli, müdahale etmemeli, hatalarını kendilerinin bulmasına yardımcı olunmalıdır.
Çocuk Gelişiminde Oyun Ablasının Önemi
Oyun ablası çocukların gelişiminde oldukça etkilidir. Çünkü yanında ebeveynleri olmayan çocuklar tüm desteği oyun ablalarından almakta ve gelişimlerini de buna göre sağlamaktadır. Aslında bu dönemde çocuğun yanında olan oyun ablasının özellikleri de çok önemlidir. Alanında eğitimli ve uzmanlaşmış olması da çocuğun çok daha özgüvenli bir şekilde hareket etmesine de olanak sağlamaktadır. Kişiler ise oyun ablası seçimi yaparken kesinlikle tecrübeli olan kişileri tercih etmelidir.
Oyun Ablası Çocuk İçin Modeldir
Oyun ablaları, çocuğun cinsiyeti ne olursa olsun devamlı onunla vakit geçirildiğinden dolayı aslında model olarak alınan kişilerdir. Bu nedenle de çocuklar yapılan her hareketi taklit edeceği ve bilinçaltına yerleştireceğinden dolayı bu kişilerin hareketleri de oldukça önemlidir. Seçilen kişinin motor becerileri geliştirebilecek ve çocuğun sosyalleşmesine olanak sağlayabilecek yapıda olması gerekmektedir. Böylece model olarak alınan oyun ablası, belli bir zaman içinde sürekli taklit edilen kişi haline de gelecektir.
Oyun Ablası Seçerken Nelere Dikkat Etmeli?
Oyun ablaları çocuklar için hem iyi bir arkadaş, hem de iyi bir eğitmendir. Öğrenmenin evde başladığı dönemlerde bu kişiler çocuklar için oldukça önemli bir destekçidir. Bu yüzden de oyun ablası seçerken dikkat edilmesi gereken belli noktalar bulunmaktadır. Bu detaylar ise aşağıda yer almaktadır.
- Seçilen kişinin referansları kontrol edilmeli ve daha önce hangi çocuklara destek sağladığına bakılmalıdır.
- Oyun ablası olarak seçilecek olan kişinin çocukları sevip sevmediği ve ne kadar sabırlı olduğu da test edilmeye çalışılmalıdır.
- Çocukların güvenliği açısından bu kişilerden sabıka kaydı ve ikametgah belgesi talep edilmelidir.
- Oyun ablaları genellikle üniversite öğrencisidir. Ancak üniversite eğitimini bitirdikten sonra oyun ablalığı yapan kişiler de bulunmaktadır. Bu kişilerin hangi üniversitede okuduklarına ya da hangi üniversiteden mezun olduklarına dair kesinlikle bir belge talep edilmesi gerekmektedir.
- Seçilen kişinin mutlaka en az 1 dil biliyor olmasına dikkat edilmelidir. Çünkü eğitim ailede başlar ve okul öncesi dönemde çocukların gelişimleri de sürekli vakit geçirdikleri kişiler tarafından sağlanmaktadır. Oyun ablalarına da bu noktada büyük görevler düşmektedir.
- Oyun ablaları her açıdan çocuklara alışkanlıklar kazandırdıklarından dolayı, bu kişilerin kendini yetiştirmiş, okumayı seven, bilinçli ve sosyal bireyler olmaları önemlidir.
- Seçimi tamamlamadan önce tüm adaylar değerlendirilmeli ve kendi aralarında mukayese edilmelidir. En uygun olan tecrübeli oyun ablası kimse o seçilmelidir.
- Ebeveynlerden her ikisinin de aynı oyun ablası üzerinde tercih birliği yapması oldukça önemlidir. Ortak karar doğrultusunda çocuk için en uygun olan kişi tercih edilmelidir.
Daha detaylı bilgi almak için “Oyun Ablası Ne Yapar?” isimli makalemizi için okuyabilirsiniz. EvdekiBakıcım üzerinden çocuğunuza eğitimli oyun ablası bulmak için tıklayınız.