Sosyal-duygusal gelişim, çocuğun kendini ve duygularını ifade edebilmesi, kontrol edebilmesi ve çevresiyle uyum içinde ilişkiler geliştirmesi olarak tanımlanabilir. Özellikle erken çocukluk döneminde çocuğun başta anne-babası ve bakımını üstlenen kişi olmak üzere çevresi bu gelişim alanında büyük rol oynar. Sağlıklı iletişim kurmak, güvenli bağ oluşturmak kadar bu alana yönelik oyunlarla çocuğunuzu desteklemeniz de çocuğunuzun sosyal-duygusal gelişimini olumlu etkiler.
1- Kalbim Kırıldı
Bu oyunu 4 yaş ve üzeri çocuklarınızla oynayabilirsiniz. Kalp resmi ve yara bandı ihtiyaç duyacağınız materyaller. Çocuğunuzla duygusal ve fiziksel acılarımız hakkında sohbet edin. Daha sonra vereceğiniz yönergeye uygun olarak, duygular için kalp resmini, fiziksel durumlar için yara bandını göstermesini isteyin. Etkinliğinizde kullanabileceğiniz örnek yönergeler:
- Oyuncağın kırıldı.
- Arkadaşın seni oyununa almadı.
- Bisikletten düştün. Bacağın kanadı.
- Doğum gününde çok istediğin hediyeyi aldın.
- Dişin ağrıdı.
- Uykusuz kaldın.
- Parkta sevdiğin bir arkadaşını gördün, gibi duyguları ve fiziki durumları belirten cümlelere uygun olarak kalp resmini veya yara bandını göstermesini isteyebilirsiniz. Sonrasında kalp ve yara bandını kullanarak birlikte resim yapabilirsiniz.
2-Kendini Tanıt
Çocuğunuzun kendini sözel olarak ifade edebilmesi onun sosyal-duygusal gelişiminde oldukça etkilidir. Bu nedenle çocuğunuzla oynayabileceğiniz oyunlardan biri “Kendini Tanıt” oyunudur. Bu oyun için öncelikle çocuğunuzla bir mikrofon yapın. (Kağıt havlu rulosunu boyayarak veya renkli kağıtla kaplayarak mikrofonunuzu oluşturabilirsiniz.) Daha sonra mikrofonu alan kişi kendini tanıtabilir. Bu oyunda çocuğunuza, en sevdiği oyun, renk, çizgi film gibi hoşlandığı şeyleri anlatmasını isteyebilirsiniz. Bunun yanı sıra kendinde en sevdiği özelliklerini de 5 yaş ve üzeri çocuklara sorabilirsiniz. Bu oyun sayesinde çocuğunuzun dil gelişimi kadar, kendini topluluk önünde ifade etme becerileri de desteklenir.
3- Duygu Panosu
Çocuğunuzla birlikte bir kartona duygu panosu hazırlayın. Mutlu, üzgün, kızgın, şaşkın gibi farklı duyguları içeren bu panoyu çocuğunuzun odasına asın. Her sabah “bugün kendini nasıl hissediyorsun? Panoda gösterir misin?” diye sorun. Neden böyle hissettiği hakkında konuşun. Yine bu panoyu kullanarak pek çok duygu oyunu oynayabilirsiniz. Örneğin; çocuğunuza bir hikaye anlatıp hikayedeki kişilerin nasıl hissettiğini panoda göstermesini isteyebilirsiniz. Çocuğunuzun kendi duygusunun farkında olması ve ifade etmesi, başkalarının da duygularını keşfetmesinde ilk adım olacaktır.
4- Haydi Sarılalım
Çocuğunuzun sosyal duygusal gelişiminde sevdiğini hissetmesi, değer görmesi etkilidir. “Haydi Sarılalım” oyununda sevdiğiniz bir müziği açın ve dans edin. Müziği durduğunuzda birbirinize sarılın. 4 ve daha fazla kişi oynadığınızda herkes en yakınındaki kişiye sarılıp, “seni seviyorum, çünkü…” cümlesini tamamlayabilirsiniz.
5- Sorumluluk Tablom
Çocuğunuzun sosyal-duygusal gelişiminde sorumluluklarının farkında olması ve yerine getirmesi önemli bir noktadır. Bu nedenle çocuğunuza basit sorumluluklar verin. Çabasını takdir edin. 4-5 yaşından itibaren evinizde sorumlulukları paylaşın ve birlikte bunu belirten bir tablo hazırlayın. Çocuğunuzun sorumluluklarını görsellerle hazırlamanız, anlamasını ve uygulamasını kolaylaştırır.
6- Empati Kuralım
Empati, yüksek duygusal gelişim gerektiren davranışlardan biridir. Bu nedenle küçük yaşlardan itibaren çocuğunuzu bu konuda destekleyebilirsiniz. Farklılıklara saygı kazanmasında da yapacağınız bu etkinliklerin etkisi olacaktır. Çocuğunuzun engelli bireyleri anlaması için gözlerini bağlayın. Sizin yönlendirmelerinize göre hareket etmesini isteyin. Daha sonra ayak parmaklarını kullanarak resim çizebilirsiniz. Tek ayak üzerinde yürüme, kulaklarını kapayıp söylediklerinizi tekrar etme gibi aktiviteler de çocuğunuzun diğer bireyleri anlamasını kolaylaştırır. Bu etkinlikler sonrası birlikte neler hissettiği ile ilgili sohbet edebilirsiniz.
Sosyal-Duygusal Gelişim İçin Doğru Tutum Geliştirin
Sizin ve çocuğun bakımını üstlenen kişilerin yaklaşımı çocuğunuzun sosyal-duygusal gelişiminde oldukça etkilidir. Aşırı otoriter veya koruyucu olmak çocuğunuzun bu alanda gelişimini olumsuz etkiler. Bunun yerine çocuğunuza fırsat verin. Örneğin; kendi ayakkabısını giymesi, kıyafetini seçmesi, oyuncaklarını toplaması gibi basit görünen işleri tek başına yapmak için çabalaması, özgüven gelişimi açısından önemlidir. Bu nedenle aşırı koruyucu, tavizkar veya katı bir tutum yerine fırsat veren, seçenek sunan bir yetişkin modelini tercih edin.
Sosyal-Duygusal Gelişim İçin Yaşına Uygun Beklentiler İçinde Olun
Çocuğunuzun gelişimsel özelliklerini bilmeniz, gerçekçi beklentiler içinde olmanızı sağlar. Çalışacağınız çocuk bakıcısının bu konuda eğitimli olması sizin için önemli bir avantajdır. Çünkü size bu konuda rehberlik ederek, çocuğunuzun yaşına göre hangi işleri yapıp yapamayacağını, gelişimini desteklemek için neler yapmanız gerektiğini söyleyebilir. Diğer taraftan yaşına ve gelişimine uygun olmayan beklentiler, çocuğunuzun başarısızlık duygusu hissetmesine neden olabilir. Bu duyguyla baş edemeyen çocuğunuz söylediklerinizi yapmayı reddedebilir ve sizinle çatışabilirler.
Sosyal-Duygusal Gelişim İçin Çocuğunuzun Mizacının Farkında Olun
Her çocuk bir mizaçla dünyaya gelir. Kimisi çekingen ve içe dönükken, kimi çocuk daha sosyaldir. Bu doğuştan gelen özelliğe uygun olarak çocuğa yaklaşmak, onu mizacının aksi bir şekilde yönlendirmek ya da zorlamak, çocuğun duygusal gelişimini olumsuz etkiler. Bu nedenle ilk olarak çocuğumuzun mizacını anlayarak, ona göre bir tutum belirlemek gelişimi açısından daha idealdir.
Sosyal-Duygusal Gelişim İçin Kullandığınız Dile Dikkat Edin
Bazen anne-babalar veya çocuğun yakın çevresi zorda kaldıklarında tehdit, korkutma içerikli cümleler kurarlar. Örneğin; yemeğini yemezsen annen olmam, sözümü dinlemezsen seni sevmem, bunu yapmazsan giderim” gibi cümleler çocuğun özellikle duygusal gelişimini zedeler. Çünkü çocuk somut düşünce dönemindedir ve ona söylenen sözlerin şaka olup olmadığını anlayamaz. Bu nedenle bu tarz cümlelerde gerçekten terk edileceğinden korkar ve güvenli bağ kurmakta zorlanır.
Güvenli Bağlanma Sosyal-Duygusal Gelişimde Rol Oynar
Bir çocuğun anne-babası ve bakımını üstlenen kişi ile güvenli bağ kurabilmesi onun kişilik gelişiminde çok önemlidir. Çocuğunuzun özgüvenin gelişmesi, ileride kendiyle barışık birey bir olması ihtiyaçlarının zamanında ve eksiksiz, sevgi ile karşılanması ile mümkündür. Bu nedenle çocuğunuzla sağlıklı bir ilişki kurmak için güvenli bir bağ oluşturmaya özen gösterin.
Çocuğunuzla Kaliteli Zaman Geçirin
Yapılan araştırmalar, çocuğu ile kaliteli zaman geçiren, güven veren, destekleyen ailelerin çocuklarının sosyal-duygusal gelişim alanında daha başarılı olduklarını ortaya koymuştur. Bu nedenle çocuğunuzla kuracağınız ilişki ve onunla geçireceğiniz zamanın niteliği onun tüm gelişim alanlarına büyük etki eder.
EvdekiBakıcım İle Donanımlı Bakıcıyı Bulun
Çocuğunuzun bakıcısının çocuk gelişimi bilgisine sahip, donanımlı biri olması onun tüm gelişim alanların üzerinde büyük rol oynar. Bu nedenle Çocuk bakıcısı seçimi son derece hassas ve kritik bir karardır. Doğru bakıcıya ulaştığınızda, çocuğunuzla doğru bir bağ kuracak bakıcıya da büyük oranda ulaşmış olursunuz. EvdekiBakıcım olarak uzman kadromuzla sizleri çocuğunuz için profesyonel bakıcı ile buluşturmada köprü görevi yapıyoruz. Bu zorlu süreçte size düşen bizim desteğimizle çocuğunuz için güvenilir bakıcıya ulaşmanın keyfini yaşamak olsun…