Oyun ablası, oyun abisi şeklinde anılan üniversiteli çocuk bakıcıları “Down sendromu nedir?” sorusunun yanıtını iyi bir şekilde bilerek Down sendromlu bireylere de çok geniş bir alanda hizmet veriyor. Bu yaşlarına kadar edindikleri sanat, spor, akademik, sosyal, bilim, yabancı dil gibi çeşitli alanlardaki bilgilerini çocuklara aktarıyor, fiziksel ve ruhsal gelişimleri için her türlü desteği veriyorlar. Ailelerin işlerini oldukça faydalı şekilde kolaylaştırdığı için çalışmayan anneler dahi çocuklarının gelişimi için oyun ablası ve abisi hizmetlerinden yararlanıyor. Bilhassa Down sendromlu çocuklar için profesyonel destek alan aileler, Evdeki Bakıcım’ın donanımlı gençleri sayesinde özel ilgiye ihtiyaç duyan çocuklarına merhametli, şefkatli, sabırlı ve en önemlisi bilinçli ablalar, ağabeyler tutabiliyor.
Hepimizin bildiği gibi Down sendromlu, otizmli veya fiziksel bir sakatlığı olan çocukların toplumda güvenle, mutlulukla adım atması biraz zorlayıcıdır. Sokaktaki canlı hayata adım atmaları için her yönden onları destekleyen bir ailenin ve destekçinin olması çocuklara özgüven aşılıyor. İstatistikler gösteriyor ki Down sendromlu çocuklarla ilgilenildiğinde çok büyük başarılar, canlı bir sosyal yaşam ve mutlu hayat mümkündür. Ülkemizde ve dünyada Down sendromlu çocukların, gençlerin çeşitli kategorilerde binlerce başarısı kaydedilmiştir. Aileler zor olduğunu düşündüğü için kendilerini birçok şeyden kısıtlıyorlar ancak oyun ablası gibi pratik destekler ile birlikte Down sendromlu çocuklar ve aileler büyük bir rahatlık yaşıyor, bilinçleniyor. Çocuklar özgüven kazandıkça, mutlu bir şekilde hayata karışınca veya yeme – içme gibi temel ihtiyaçlarını kendi başlarına halledebildikten sonra hayatla barışık yaşamlarını sürdürüyorlar ve bu özgüvenle birlikte yaşamda önüne çıkan engelleri de daha kolay aşabiliyorlar.
Oyun Ablaları Down Sendromlu Çocuklarla Nasıl İlgilenir?
Oyun ablalarının Down sendromlu çocuklarımız için sağladığı destekler temel şeylerdir. Çocuğun ev, okul ve dışarıdaki sosyal yaşamını düzene koymak, işlerini kolaylaştırmak ve alışık olmadıkları alanlarda onlara rehberlik etmek üzere hareket eden ablalarımız, aynı zamanda gelişimleri için yapılması gereken rutin eğitimlerine yardımcı oluyorlar. Bir süre sonra yeni öğrendiği şeyleri rutin hayatına yayan sendromlu çocuklar kendi başlarına hemen her şeyi halledebilecek düzeye ulaşıyorlar. Elbette her Down sendromlu bireyin temel ihtiyaçlarını karşılayamaması, hayata karışmaması söz konusu değildir. Zira birçok şehirde Down kafeler açılmaya başlanmış, Down sendromlu gençlerin sosyal hayata ve iş dünyasına adım atması için resmi destekler verilmiştir.
Bizler bu denli hayata karışmamış, henüz yaşı küçük olan çocuklarla ilgileniyor, gelişimlerine destek oluyoruz. Örneğin Down sendromlu konuşma çağına geldiği halde konuşmayan çocuklar için özel konuşma terapisi uygulanıyor. Tıpkı okul gibi düzenli bir şekilde terapi gören çocuklar önce temel kelimeleri uzun vadeli bir eğitim sonucunda ise kısa, basit cümleleri dillendirebiliyor. Genel anlamda özel eğitimin, bilinçli bir bakıcı yaklaşımının otizmli, Down sendromlu çocuklar üzerinde olumlu gelişmeler sağladığı, gelişimlerini pozitif yönde desteklediği bilinen bir gerçek.
Down Sendromlu Bireylerde Öğrenme Güçlüğü Nasıl Aşılır?
İstisnasız her Down sendorumlu bireyin farklı düzeylerde öğrenme güçlüğü yaşadığı görülmektedir. Oyun ablaları ve abileri de bu öğrenme güçlüğünün farkında ve birebir uygulayarak çocuklarınızla ilgilenmektedir.
- Edinilecek bilişsel ya da psikomotor kazanımları basamaklara bölme (basamaklı öğretim)
- Çocukların düşünme hızlarını da hesaba katarak yeteri kadar uzun süre verme ve bu süreçte ip uçlarıyla destek olma
- Basitten karmaşığa doğru ilerleme
- Öğrenmeyi çocuğun gözünde kolaylaştırarak akademik özgüven yaratma
Bu maddeler uygulandığında çocukların daha kolay ve hızlı bir şekilde öğrenmelerini tamamladığı ve başarabilme duygusunu tattıklarından kendilerine olan güvenlerinin de arttığı gözlenmiştir. Ayrıca çocukların oyun ablası ile daha mutlu olduğu sonucu da görülmüştür.
Down Sendromlu Çocuklar Hangi Eğitim Seviyelerine Ulaşabilir?
Önceki yıllarda pek çok yanlış bilgi kulaktan dolma bir biçimde günümüze aktarılmış ve bu bağlamda insanlarımız genel itibariyle yanlış kanılara sahip. Ancak toplumdaki tüm bu yanlış kanılara rağmen Down sendromlu kişilerin büyük bir kısmı ortaöğretim düzeyine kadar, küçük bir kısmı ise
–akranları için standart sayılan- lisans düzeyine gelebilmektedirler. Hatta yabancı dil de öğrenebildiklerini hatırlatmak gerekir.
Yukarıda belirttiğimiz eğitim durumları kesinlikle hayal olmamakla birlikte mesela lisans düzeyinde eğitimin tüm Down sendromlu bireyler için geçerli olmayacağını da belirtmek lazım. Çünkü bu seviyelere gelebilmek için küçük yaşlarda eğitime başlanmalı, yukarıda yazdığımız öğrenme güçlükleri nasıl aşılır kısmındaki maddeler uygulanmalıdır. Yani bu uygulamaları sağlayan oyun ablası ve abisiyle çocuklar küçük yaşlarda tanışmaları gerekmektedir.
Down Sendromlu Bireylerde Gelişim Dönemleri
Normal bireylerde 23 anneden 23 babadan gelen kromozomlarla toplamda 46 kromozomdan oluşurken, 21. kromozomun 2 adet yerine 3 adet olması toplamda 47 kromozomlu bireyleri yani Down sendromlu kişileri ortaya çıkarmıştır. Bu sendrom tedavi edilmesi gereken bir hastalık, değil genetik bir farklılıktır.
Her birey gibi Down sendromlu bireylerde de gelişim dönemlerinin sırası aynıdır. Ancak temel fark diğer bireylere göre bu gelişim dönemlerinin süresinin uzaması olarak karşımıza çıkmaktadır. Erikson’un Psikososyal Gelişim Kuramı’ndaki
- Temel güvene karşı güvensizlik (güven duygusu kazanma)
- Özerkliğe karşı utanç ve kuşku (bağımsızlık duygusu kazanma)
- Girişimciliğe karşı suçluluk (girişimcilik duygusu kazanma)
- Başarıya karşı aşağılık (yeterlilik duygusu kazanma)
- Kimliğe karşı suçluluk (kimlik duygusu kazanma)
- Yakınlığa karşı uzaklık (yakınlık duygusu kazanma)
dönemlerinin bilincinde olan oyun ablası ve abilerimiz Down sendromlu çocuklarla bu dönemleri sorunsuz atlamayı hedeflemektedir ve çalışmalarını bu yönde yapmaktadır. Ayrıca tercihinize göre oyun ablası ve abilerimizin pedagojik formasyon eğitimi bulunduğunu, bu sayede öğrenme psikolojisi, gelişim psikolojisi, rehberlik ve özel eğitim, öğretim yöntem ve teknikleri gibi geniş kapsamlı bilgileriyle çocuklarınızla ilgileneceğini de hatırlatmak isteriz.
Down Sendromlu Çocukların Dil Gelişimi
Normal çocuklar ilk gramer dönemlerini 24-60 ay arasında yaşamaktadırlar. Ancak Down sendromlu çocuklarda gelişim evreleri daha uzun sürdüğü için bu dönem de sonraki zamanlara ötelenebilir. 2 yaş civarında iken kelimeleri telaffuz edemese de birçok DS’lu çocuk beden diliyle iletişimini üst seviyede tutar. Tam da burada gerek çocuğun ailesi gerekse çevresindeki insanlar onun bu çabasını karşılıksız bırakmamalıdır. Aksi takdirde çocuk sarf ettiği çabanın boşa gittiğini düşünüp iletişim kurmaktan vazgeçebilir.
Yapılacak olan ses çalışmaları, dil terapileri, egzersiz ve ödevleri sadece çocuk değil tüm aile katılım göstermelidir. Çocuğa kendini yalnız hissettirecek tutumlardan uzak durulmalıdır. DS’lu bir çocuğun 5-6 yaşlarında 400-500 kelimelik bir dağarcığa sahip olması onun için hayatı boyunca çok değerli olacak bir hazine olarak görülebilir. Bu kelimelerin öğrenilmesinde
- Nesne resimlerinin gösterilerek isimleri söylenmesi
- Söylenen kelimelerin beden diliyle desteklenmesi
- Çocuğun bir kelimeyi hatırlayıp söyleyebilmesi için gerekli zamanın tanınması
- İstekli olmayan çocukların iletişime ısındırılması (bunu yaparken çocuğun üzerine aşırı gidilmemesi özellikle önemsenmesi gereken önemli bir detaydır)
hususları oldukça önem arz etmektedir. Oyun ablası ve abisi DS’lu bireylerin dil gelişiminde de etkin rol oynayarak onlara iletişim konusunda da yardımcı olmaktadır.
Evdeki Bakıcım kadrosunda yer alan oyun ablası ve ağabeyleri uzmanlık alanlarına göre hizmet veriyor. Down sendromlu çocuklarınız için bu kategoride bakıcılık hizmeti veren abla ve ağabeylerimizin desteğini güvenle alabilirsiniz.