Bebeklerde tüm gelişim alanları birbiriyle bağlantılıdır. Bu nedenle bebeklerde dil gelişimi için yapacağınız her şey, başta zihinsel gelişim olmak üzere tüm gelişim alanlarında ilerleme sağlayacaktır. Bütün gelişim alanlarının doğru şekilde desteklenmesi, sağlıklı bir gelişim için son derece önemlidir. Bebeğinizin dil gelişimini destekleyebileceğiniz önerilerimizi, dil gelişimini etkileyen faktörleri ve daha fazlasını yazımızda bulabilirsiniz.
Bebeklerde Dil Gelişimi Neden Önemlidir?
Bebeğinizin sizinle iletişim kurabilmesi; kendini ifade edebilmesi ihtiyaçlarını aktarabilmesi açısından önemlidir. Diğer taraftan dil gelişiminin hızlı olması çocuğunuzun gündelik hayata uyumunu kolaylaştırır, duygusal açıdan rahatlamasını sağlar ve sosyalleşmesini de olumlu yönde etkiler. Dil gelişimi konusunda sorun yaşayan çocukların kendilerini ifade edemedikleri için öfke patlamaları yaşamaları, vurma/nesne fırlatma gibi olumsuz davranışlar sergilemeleri sıkça rastlanan durumlardır. Bu nedenle bebeklikten itibaren bebeğinizin dil gelişimini takip etmeniz, eğer bir konuşma geriliği varsa sebebini araştırmanız ve erken dönemde çözüm bulmanız çocuğunuzun sağlıklı gelişimi açısından son derece önemlidir.
Bebeklerde Dil Gelişimini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Bebeğinizin erken ya da geç konuşmasını etkileyen pek çok etken vardır. Bu etkenleri bilirseniz, geç konuşmasının ya da konuşma problemi yaşamasının nedenlerini de anlamanız daha kolay olacaktır.
- Genetik faktörler,
- Gelişimsel faktörler,
- Psikososyal faktörler ve
- Sosyal çevre bebeklerde dil gelişimini etkileyen başlıca etkenlerdir.
Genetik Faktörler
Bebeğinizin erken ya da geç konuşmasını en çok etkileyen faktörlerin başında genetik yapısı gelmektedir. Anne ya da babadan biri bebekliğinde geç konuşmuşsa çocuğunuzun da konuşmaya geç başlama olasılığı yüksektir. Bu nedenle bebekliğinizdeki dil gelişiminizin nasıl olduğunu öğrenmeniz, bebeğinizin bu konuda nasıl ilerleyeceğinin ipuçlarını size verecektir.
Gelişimsel Faktörler
Gelişimsel olarak genellikle kız çocukları, erkek çocuklara göre daha erken konuşmaya başlarlar. İkiz doğumlarda ise; ikizler arası iletişim yoğun olduğu için bu çocukların dış dünyayla daha geç iletişim kurdukları ve konuşmanın daha geç olduğu görülebilir. Erken doğum, geçirilen bir hastalık gibi durumlarda gelişimsel olarak konuşmayı geciktirebilir.
Psikososyal Faktörler
Çocuğunuza karşı tutumunuz, onunla kuracağınız bağ tüm gelişim alanlarının hızını belirleyecektir. Çok eleştirilen, sözcükleri yanlış söylediğinde alay edilen, kızılan çocuklar konuşmayı tümden reddedebilir ve dil gelişimi olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle hoşgörülü ve anlayışlı olmanız, duygularını ifade etmesine izin vermeniz ve ona model olmanız çocuğunuzun sağlıklı dil gelişimi açısından son derece önemlidir.
Sosyal Çevre
Çocuğunuzun erken konuşması üzerinde en büyük etken sosyal çevre ve sunulan fırsatlardır. Bu noktada bebeğinizle ilk günden itibaren konuşmanız, masal ve hikaye okumanız, tüm anları fırsata çevirip, nesne ve eşyaları tanıtmanız, şarkı, şiir, tekerleme, ninni yoluyla dil gelişimini desteklemeniz, konuşmaya çalıştığında cesaretlendirmeniz dil gelişimi konusunda son derece önemli bir gelişme sağlayacaktır.
Bebeklerin Dil Gelişimi Nasıl İlerler?
Bebeğiniz doğduğu andan itibaren seslere duyarlıdır ve özellikle sizin sesinize tepki verebilir. İlk altı aylık dönemde agulama benzeri sesler çıkarma, ihtiyaçlarını ağlayarak belirtme sıklıkla görülür. Bu dönem konuşma öncesi dönemdir. Bebeğinizin altıncı ayından itibaren genel olarak bazı sesleri tekrar ettiğini gözlemleyebilirsiniz. Örneğin; ba-ba, be-be gibi ses tekrarlarına sıkça rastlanır. Bu dönem babıldama evresi olarak adlandırılır. Kendi ismini tanır ve ilerleyen aylarda net olmasa da sesleri taklit etmeye başlar. 1 yaşından itibaren basit sözcükleri bilinçli olarak taklit eder. “Anne, baba, su, gel” gibi sözcüklerle kendini ifade etmeye çalışır. Her çocuk dil gelişimi farklılık gösterse de genel olarak 3 yaş itibariyle basit cümlelerle kendini ifade edebilir olması beklenir.
Bebeğinizin Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapabilirsiniz?
Bebeğiniz doğduğu andan itibaren seslere karşı duyarlıdır ve öğrenmeye çok açıktır. Dil ve konuşma da buna dahildir. Konuşmanın taklit yoluyla öğrenildiği düşünülürse bu dönemde bebeğinize model olmanız, onunla sıkça konuşmanız son derece yararlı olacaktır. Özellikle ilk 3 yıl dil ve konuşma konusunda kritik bir dönemdir. Bu dönemde dil gelişimini destekleyici etkinlikler yapmanız gerekir.
- Bebeğinizle doğduğu andan itibaren konuşun. Her gün sohbet edin.
- Resimli kitaplar okuyun ve masallar anlatın.
- Ritmik sesler dil gelişiminde etkilidir. Bu nedenle şarkı, tekerleme, ninni söyleyin.
- Bebeğinizle konuşurken jest ve mimiklerle konuşun. Göz teması kurmaya özen gösterin. Beden dilinizi kullanmanız, bebeğinizin sizi daha iyi anlamasına yardımcı olur.
- Dil gelişim aşamalarını öğrenin ve bebeğinizin dil gelişiminin bu evrelere uygun ilerlediğinden emin olun.
- Nesne kartları ile nesne ve eşyaların isimlerini tanıtın.
- Bebekler işaret ederek iletişim kurabilirler. “Ne istiyorsun? Bu kitabı istiyorsun” gibi tanımlamalar yapın.
- Duyguları ifade edin. (Şu an üzgün hissediyorsun, biraz yorgunsun gibi…)
- Televizyon, tablet gibi teknolojik aletlerin konuşma üzerinde olumsuz etkileri olduğu yapılan araştırmalarla ortaya konmuştur. Özellikle ilk 3 yaş döneminde çocuğunuzun teknolojik aletlerle baş başa bırakılmaması, sonraki dönemde ise sınırlı sürede izin verilmesi dil gelişiminin daha hızlı olmasını sağlayacaktır.
Dil Gelişimini Destekleyici Oyun Önerileri
1-Bu Ne?
Bebeğinizle oynayacağınız basit ama keyifli oyunlardan olan “Bu Ne?” oyununda, evinizde bulunan eşyaları ona tanıtın. Bebeğiniz hiç konuşamıyorsa, soruyu da siz sorun ve cevabı verin. Örneğin; “Bu ne?, Bu bir masa” gibi nesne ve eşyaların isimlerini tanımlayın. Bebeğiniz tek sözcükle konuşmaya başladığında, aynı oyunu “Bu ne işe yarar?” şeklinde sürdürebilirsiniz.
2-Şimdi Sen Anlat
Çocuğunuz 3 yaşına geldiğinde ona okuduğunuz hikayeleri resimlerine bakarak onun anlatması için destekleyebilirsiniz. Bu etkinlik dil gelişiminin yanı sıra, hayal gücü ve yaratıcılığını da geliştirecektir.
3-Bu Ne Sesi?
Özellikle 6 aylıktan itibaren bebekler sesleri taklit etmeye başlarlar. Farklı sesleri dinletmeniz ve ne sesi olduğunu söylemeniz, işitsel algısını geliştirecektir. Bir süre sonra çocuğunuzun da bu sesleri çıkardığını fark edeceksiniz.
4-Mutluyum, Çünkü…
Duygularınızı ifade etme oyununu bebeklikten itibaren oynayabilirsiniz. Bugün mutlu hissediyorum, çünkü… cümlesini tamamalayarak kendinizi ifade etmeniz ilerleyen yaşlarda çocuğunuzun da kendini uygun şekilde ifade etmesini sağlar, dil gelişimini de olumlu destekler.
Bebeğinizin Tüm Gelişim Alanlarını Doğru Şekilde Destekleyin
Bebeğinizin dil gelişimi için kritik bir dönem olan 0-3 yaş döneminde sizin ve bebeğinizin bakımında sorumluluk alan kişilerin doğru adımlar atması son derece önemlidir. Bebek bakıcısı ile çalışmayı düşünüyorsanız, çocuk gelişimi konusunda uzman, bebeğinizin tüm gelişim alanlarını destekleyecek oyunlar konusunda bilgi sahibi kişilerle çalışmanız bebeğinizin bakımının yanı sıra sağlıklı gelişimi konusunda da sizi rahatlatacaktır. EvdekiBakıcım ailesi olarak; uzman kadromuzla bebeğinizin gelişiminde sizin en büyük yardımcınız olmayı umuyoruz. Tek yapmanız gereken sitemizi ziyaret ederek, bakıcı ilanınızı oluşturmak…