Bebek bakıcınız, bebeğinizin bakımı kadar sağlıklı gelişiminden de sorumludur. Yapılan araştırmalar özellikle 0-6 yaş arasında beyin gelişiminin çok hızlı olduğunu göstermektedir. Uygun ortamın hazırlanması ve zengin uyarana maruz kalmak bebeğinizin zihinsel gelişimi için son derece önemlidir. Bunu sağlamanın en kolay ve etkili yolu ise oyundur. Yazımızda bebeğiniz için oyunun önemi, seçeceğiniz oyunların özellikleri ve bakıcınızın bebeğinizle keyifle oynayabileceği oyun önerilerini bulacaksınız.
Oyun Neden Önemli?
Oyun, çocuğun en önemli öğrenme aracıdır. Bebeklikten itibaren öğretilmek istenilenler oyun yoluyla verilirse daha etkili öğrenme gerçekleşir. Aynı zamanda oyun bebeğinizin keşfetmesini, deneyimlemesini ve sonuç olarak farkındalığının artmasını sağlayacaktır. Çocukluğumuzu düşündüğümüzde yüzümüzü gülümseten anılar oynadığımız oyunlar ve oyun arkadaşlarımızdır. Bu nedenle çocukla oyun aracılığı ile bağ kurmak, onun tüm gelişim alanlarını destekleyecek ve keyifli anılar biriktirmesini sağlayacaktır. Bebek bakıcınız bu konuda bebeğinizi destekleyecek nitelikte olmalıdır.
Bebek Bakıcınız Oyun Seçerken Nelere Dikkat Etmelidir?
Oyun, özellikle 0-6 yaş döneminde çocuğun tüm gelişim alanlarını destekleyen, merak etme, keşfetme, sorgulama ve yaratıcılık becerilerine katkı sağlayan önemli bir fırsattır. Oyunun bebek/çocuk üzerindeki katkılarını arttırmak için oyun seçimlerinde bazı noktalara dikkat etmeniz gerekmektedir. Çocuğun yaşı, gelişim düzeyi, oyunun amacı gibi özellikler oyunun bebeğiniz/çocuğunuz üzerindeki etkilerini arttıracaktır. Bebek bakıcınız da oyun seçimlerini neye göre yapacağını bilirse, bebeğinize katkısı daha yüksek olacaktır.
1-Oyun Seçiminde Bebeğinizin Gelişimi ve İlgileri Bebek Bakıcınız İçin Belirleyici Olmalıdır
Bebek bakıcınız ya da siz oyun planlarken bebeğinizin gelişim durumunu, yapabildiklerini, ilgi duyduklarını ve tepki verdiklerini gözden geçirin. Örneğin; 3 aylık bir bebek için oyun planlarken onun henüz oturamadığını ve pek fazla hareket edemediğini göz önünde bulundurmalısınız. Bu nedenle işitsel ve dokunsal oyunları tercih etmeli; hareketli oyunları sonraki aylar için düşünmelisiniz. Yeni yürümeye başlayan bebeğiniz için seçeceğiniz oyunlar çoğunlukla onun hareket gelişimini destekleyici oyunlar olmalıdır.
2-Bebek Bakıcınız Oyun Seçiminde Bebeğinizin Mizacını Göz Önünde Bulundurmalıdır
Mizaç, doğuştan getirdiğimiz özelliklerimizdir. Kimi bebekler daha sakin, kimisi daha hareketli, kimisi daha hassastır. Tüm bu özelliklerimizi belirleyen mizacımızdır. Bebeğinizi gözlemleyerek nelerden hoşlanıp nelere tepki verdiğini öğrenmeniz ve korkularını çözümlemeniz, ona nasıl yaklaşmanız gerektiği ile ilgili size ipucu verecektir. Bebeklerin doğuştan itibaren sahip oldukları mizaçları da oyun seçiminde önemli bir noktadır. Bebeği rahatsız etmeyecek, korkutmayacak, keyif alacağı seçimler yapmanız öğrenme ortamının oluşması açısından gereklidir.
3-Bebek Bakıcınız Oyun Seçerken Gelişimsel Bir Amaç Belirlemelidir
Oyunun bebeğinize keyifli anlar yaşatmasının yanında gelişimini destekleyici bir amacı da olması önemlidir. Örneğin, bir top atma oyunu bebeğiniz için keyifli bir süreç olmasının yanı sıra, büyük kas becerilerinin gelişimini destekler. Yine “kırmızı renkli topu at” dediğinizde renkleri ayırt etme ve dikkatini toplama becerilerini desteklemiş olursunuz. Bu nedenle oyuna bebeğinizi/çocuğunuzu oyalama aracı olarak bakmamalı, en önemli öğrenme ve keşif fırsatı olarak bakmalısınız.
4-Oyun Seçimi Kadar Oyun Sırasındaki Etkileşim de Önemlidir
Bebeğinizin gelişimine uygun, ilgisini çekebilecek ve gelişimini destekleyecek oyun seçimini yaptınız. Ama bebeğinizin bu oyundan çok keyif almadığını ve çabuk sıkıldığını fark ettiniz. Bunun sebebi oyun sırasında sizin ya da bakıcınızın bebeğinizle etkileşimin azlığı olabilir. Oyunun en önemli amaçlarından biri çocuğunuz ile sizin aranızdaki bağı ve paylaşımı güçlendirmesidir. Eğer oyun sırasında sıkılıyorsanız, aklınız başka yerde ise ve başka bir şeyle meşgulseniz bebeğiniz bunu hissedecek ve oyun oynarken sorun çıkaracaktır. Bu nedenle bakıcınız ya da siz bebeğinizle oyun oynarken tamamen oyunun içinde olmaya dikkat etmelisiniz.
Bebek Bakıcınız ve Bebeğiniz İçin Oyun Önerileri
Bakıcınız ve sizin bebeğinizle aranızdaki bağı güçlendirecek, keyifli vakit geçirirken bebeğiniz için, öğrenme fırsatı sunacak oyun önerilerimizi sizlerle paylaşmak istiyoruz.
1-Dokun/Hisset
Özellikle ilk altı ay bebeğinizin duyu gelişimini desteklemek çok önemlidir. Bu nedenle dokunsal oyunlara oyun seçimlerinizde sıklıkla yer vermelisiniz. Pamuk, peluş oyuncak, ılık bir nesne, küçük bir buz, kitap gibi farklı dokulara ve özelliklere sahip nesneleri sırasıyla bebeğinizin eline verin ya da dokunmasını sağlayın. Bebeğiniz bu nesnelere dokunduğunda “Bu bir pamuk, pamuk yumuşaktır.” gibi tanımlamalar yapın. Oyunlar sırasında bebeğinizle göz teması kurarak konuşmanız dil ve sosyal gelişimlerini destekleyecektir. Bu oyun sırasında bebeğiniz sert-yumuşak, soğuk-sıcak gibi kavramları hissederek keşfedecektir. Dikkat etmeniz gereken nokta, oyun sırasında tehlike yaratabilecek küçük nesneleri tercih etmemeniz ve bebeğinizi nesnelerle baş başa bırakmamanızdır.
2-Takip Oyunu
Takip oyunu, özellikle ilk aylarda bebeğinizin nesne devamlılığı kazanmasına katkı sağlar. Elinizdeki sesli bir oyuncağı farklı yönlere hareket ettirin. Bebeğinizin tepkilerini ve oyuncağı takip şeklini gözlemleyin. Bu oyun sayesinde ilerleyen dönemler için bebeğinizin dikkat gelişimini de desteklemiş olursunuz.
3-Bu Ses Ne Sesi?
Bebekler seslere karşı çok duyarlıdırlar. Bu nedenle özellikle ilk dönem bebek oyuncaklarında ses özelliği bulunmaktadır. “Bu Ses Ne Sesi?” oyununda bebeğinize farklı sesleri (korna sesi, hayvan sesleri, rüzgar sesi vb.) dinletin ve ne sesi olduğunu açıklayın. Konuşmaya başladığı dönemlerde bu oyunu sesi dinletip neye ait olduğunu tahmin etmesini isteyerek oynayabilirsiniz. Sesleri taklit etmek de bu dönemde çok hoşlarına gidecektir.
4-Büyük Top/Küçük Top
Bebeğiniz emeklemeye ya da yürümeye başladığında bebek bakıcınız ve bebeğinizin oynayabileceği bir oyundur. Bu oyunda farklı büyüklükte toplara ve bir sepete ihtiyaç duyacaksınız. Topları birlikte inceleyin. Bazı topların büyük, bazılarının küçük olduğunu göstererek anlatın. Oyunu anlatırken model olmanız yani sizin yapmanız çok önemlidir. Sadece sözel anlatım bebeğiniz için yeterli olmayabilir. Sonrasında büyük topu sepete atalım, küçük topu sepete atalım gibi yönergelerle oyunu başlatabilirsiniz. Bu oyunda bebeğinizin büyük motor becerilerini ve zihinsel gelişimini desteklemiş olursunuz. Aynı oyunu farklı renkte toplarla oynayarak renk kavramı ile ilgili de bebeğinizi destekleyebilirsiniz.
5-Kuklam Konuşuyor
Bebek bakıcınız ya da siz, bebeğinize hikaye anlatırken ve sohbet ederken bunu oyunlaştırırsanız gelişimi üzerindeki etkiyi arttırırsınız. Bunu yapabilmede kuklalar önemli bir araçtır. Kukla ile bebeğinizle sohbet edebilir, onun keyifli anlar yaşamasını sağlayabilirsiniz. Bebeğiniz konuşmaya başladığında sizi taklit edecek ve zamanla duygularını, paylaşmak istediklerini kukla yoluyla aktaracaktır. Bebeğinizin duygusal gelişimi ve dil gelişimi için destekleyici bir etkinliktir.
6-Suda Yüzdürelim
Özellikle 1 yaş itibariyle bebekler suyla oynamayı çok severler. Su bebeklerin hem rahatlamasını sağlar, hem de keyifli zaman geçirmelerine katkıda bulunur. Küveti ya da genişçe bir leğeni suyla doldurun. Farklı ağırlıkta nesneleri suya atmasına fırsat verin. Bazı nesnelerin battığını, bazı nesnelerin yüzdüğünü gözlemlemesine rehberlik edin. Oyun ile ilgili sonrasında sohbet edebilirsiniz. Özellikle banyo ile ilgili korku yaşayan bebeğiniz su oyunları sayesinde banyodan keyif alacaktır.
7-Hangisi Kayıp?
“Hangisi Kayıp?” oyunu ile bebeğinizin özellikle, dikkat gelişimini destekleyebilirsiniz. Eksik bir yüz resmi çizin ve eksik olan göz, kulak, burun gibi duyu organlarını fark etmesine yardımcı olun. Bu oyunla bebeğinize duyu organlarını ve görevlerini de tanıtabilirsiniz. 10 aylık itibariyle bu oyunu bebeğiniz konuşamasa da, kayıp duyu organını göstermesini isteyerek oynayabilirsiniz.
8-Üst Üste Dizelim
Bebeklerin oturmaya başlamasıyla birlikte blok ve legolarla kule yapma oyunları oynamaya başlayabilirsiniz. Bu oyunlar motor becerilerini ve yaş ilerledikçe yaratıcılıklarını destekler. Ancak bu dönemde her şeyi fırlatmayı çok seven bebeğinize karşı dikkatli olmanızı öneririz.
9-Pat Pat Yapalım
Bebeklik döneminde gerçek malzemeler en iyi oyun aracıdır. Tencere, kaşık vb. malzemeler bebeklerin ve çocukların çok ilgisini çeker. Bu nedenle bu malzemeleri de kullanarak oyunlar kurabilirsiniz. Kaşık ve tencere ile çok gürültülü olsa da ritm oluşturmasını desteklemelisiniz. Yine pat pat oyunu ile sizin oluşturduğunuz ritmi oluşturmasını isteyebilirsiniz. Bu oyun dikkat ve işitsel algı gelişimi için son derece önemli bir katkı sağlayacaktır.
Oyunu Zenginleştirecek Öneriler
Bebek bakıcınız oyunlara şarkı, tekerleme, parmak oyunu ekleyerek oyunun bebeğiniz üzerindeki olumlu etkilerini arttırabilir. Özellikle bu dönemde bebekler ninnilerden ve şarkılardan hoşlanırlar. Bunun dışında oyun sırasında sevgi dolu yaklaşmak, bebeğe çok müdahale etmemek, oluşabilecek tehlikeli durumlara karşı güvenli bir ortam sağlamak oyunun kalitesini ve gelişim üzerindeki olumlu yönlerini arttıracaktır.
Bebek Bakıcınız Oyun Konusunda Bilgi Sahibi Olmalıdır
Çocuğa oyun fırsatı sunulursa kalıcı öğrenme gerçekleşir. Ancak çalışma hayatınızdaki yoğunluklar nedeniyle çocuğunuzla yeterince oyun oynayamadığınızı düşünüyorsanız, seçeceğiniz bebek bakıcınızın bu konuda deneyimli olmasına dikkat edebilirsiniz. Oyunun bebeğiniz/çocuğunuz üzerindeki etkilerini düşünecek olursanız bakıcı seçiminde oyun önemli bir kriterdir. Bu konuda EvdekiBakıcım olarak oyun ve çocuk gelişimi konusunda uzman ekibimizle sizi buluşturmak istiyoruz. Bebeğinizin sizin olmadığınız zamanlarda da mutlu ve keyifli zaman geçirmesini, doğru şekilde gelişiminin desteklenmesini diliyoruz.
Çocuğunuzun bebeklik dönemi sonrasında da oyunlarla desteklenmesi ile ilgili “Çocuk Bakıcısı ve Çocuk Arasındaki Bağ:OYUN” adlı yazımızı okuyabilirsiniz.