Şimdiye kadar daha çok bizlerin, yani büyüklerin hayatında yer etmesi için çaba gösterilen sportif faaliyetler kuşkusuz ki çocuk gelişiminde de son derece önemlidir. Zira bugün pek çoğumuzun hareketsizliğe bağlı olarak erken yaşta başlayan sorunlarının ve yazılıp bir daha hiç gitmediğimiz spor salonlarına ödediğimiz boşa giden paranın da en temel nedenlerinden birisi, çocukken yeterince spor yapmamış olmak olsa gerek. Ne var ki çocuklar için spor yapmanın önemi ve faydası yalnızca sağlıklı bir beden sahibi olmakla bitmiyor. Bilindiği üzere spor, her şeyden önce hem zihnin hem de bedenin ortak olarak çalıştığı aktivitelerden birisidir. Bu bağlamda düşündüğümüzde, çocuklar için spor, hem çocuk gelişimi, hem çocuk psikolojisi, hem çocuk sağlığı ve hem de çocuklarımızın sosyalleşmesi bakımından son derece önemlidir.
Şimdi spor yapmanın, daha doğrusu erken yaşta kontrollü sportif faaliyetlerin genel anlamda çocuk gelişimine neler kazandırdığına bir göz atalım. Araştırmalara göre spor yapan çocuklarda, kas kuvvetinin geliştiği, vücudun esneklik kazandığı, vücut kompozisyonunun ve enduransın yani dayanıklılığın arttığı gözlemlenmiştir. Diğer yandan çocuk sporunun, çocuk psikolojisi üzerinde de çok önemli etkileri olduğu saptanmıştır. Yine yapılan çalışmalara göre, spor yapan çocukların motor becerilerinin çok daha hızlı geliştiği, özgüvenin arttığı, dikkat ve konsantrasyon gibi özelliklerin geliştiği, toplu aktivitelere katılım noktasında cesaret kazandırdığı ve diğer yaşıtlarıyla ilişki kurma becerilerini geliştirdiği gözlemlenmiştir.
Tüm bunlarla birlikte spor yapmak, çocuk eğitimine ve çocuk gelişimi kitaplarında anlatılanlara da katkı sağlayarak, çocuğun okuyarak, dinleyerek yahut izleyerek öğrendiği her şey için de bir laboratuvar ortamı sağlayarak, Fenden Matematiğe, Sosyal Bilgilerden, temel Fizik ve Kimya ilkelerine kadar hemen her alanda, öğrendiği bilgileri deneme, kontrol etme sağlamasını yapma olanağı tanır. Zira spor yapan bir çocuk, salon sporlarında da olsa, saha sporlarında da olsa hayat ve mücadele kavramlarıyla doğrudan doğruya karşı karşıya olduğu için öğrendiği her türlü teorik bilgiyi de test etme imkanı bulmuş olur. Böylece çocuklar gelişimlerini spor etkisi altında devam ettirdiklerinde, bedenen güçlü ve sağlıklı, kendine güvenen, kendi sorunlarını kendi çıkarımlarıyla çözebilen, öğrenmek için yalnız kitaplara ve anlatılanlara bağlı kalmadan kendi deneyimleriyle de öğrenebilen, bununla birlikte kitaplardan öğrendikleri bilgileri gerçek hayatta olanlarla mukayese ederek sağlama yapabilen bireyler olarak yetişeceklerdir.
Çocuk gelişiminde sporun etkisi, yalnız bunlarla da sınırlı değildir. Çünkü spor sadece eğlenmek için girişilen bir aktivite değildir. Spor aynı zamanda, yarışı, rekabeti, çalışmayı, emek vermeyi, gelişmeyi ve geliştirmeyi de beraberinde getirir. Böylece annelerin ve babaların çocuk gelişimi kitaplarından takip edip öğretmeye çalıştıkları pek çok evrensel değer ve norm, sağlıklı bir spor hayatıyla çocuk gelişimine doğrudan etki ederek ailelerin işlerini hem kolaylaştırmakta hem de güçlendirmektedir. Zira çocuk gelişimi ve eğitimi spor ile takviye edildiğinde, çocuk sağlığı ve çocuk psikolojisi bakımından da büyük bir gelişme kaydedilir.
Örneğin spor yapan çocukların hayal dünyası daha ileri düzeyde seyreder, çocukların kendini kontrol mekanizması gelişir. Diğer yandan, başarının çok çalışma ve hedefler koyma üzerinden gerçekleşebileceği kavramı çocuk tarafından özümsenir ve disiplin ortaya çıkar. Çocuk gelişiminin en önemli noktalarından birisi olan muhakeme etme ve otokontrol mekanizması gelişir. Aynı zamanda, çocuklarda sorumluluk alma, liderlik yapma gibi özellikler güçlenir. Özellikle takım oyunlarında takım kuruculuk ve girişimcilik, ekip uyumluluğu ve birlikte çalışabilme motivasyonu artar. Zira yapılan araştırmalara göre, çocuk gelişiminde fiziksel aktivitelerin gerilim, sinir, stres ve anksiyete sorunlarında çocuğun deşarj olmasına, boşalmasına, yardım ettiği ve duygusal tutarlılığın, sabır, öfke kontrolü ve psiko-motor gibi sorunların aşılmasını kolaylaştırdığı saptanmıştır. Diğer yandan spor ile birlikte daha hızlı ve sağlıklı büyüyen bu çocukların, özellikle kızlarda 9.5-15 yaş, erkeklerde ise 11-17 yaş döneminde aktif spor hayatlarını ciddi bir şekilde sürdürdükleri kayıtlara geçmiştir.
Çocuklarınızın spor yapmasını sağlamak için en verimli yol EvdekiBakıcım’ın oyun ablaları ve çocuk bakıcıları olabilir. Oyun ablalarının ne yaptığını öğrenmek için “Oyun Ablası Ne Yapar?” isimli yazımızı okuyabilir, size en uygun oyun ablasını bulmak için tıklayabilirsiniz.
* Bu makale, Hacettepe Üniversitesi – Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü Prof. Dr. Gül Baltacı tarafından hazırlanan Çocuk ve Spor kitabından ve Yrd. Doç. Dr. Akın ÇELİK ve Doç. Dr. Mustafa ŞAHİN tarafından yazılan Spor ve Çocuk Gelişimi adlı kitaptan faydalanılarak yazılmıştır.