Çocuk gelişiminin en önemli süreçlerinin birisi de, bebeğinizin siz ve etrafınızı, sizin de bebeğinizi ve davranışlarınızı tanımaya başladığınız ilk 24 aylık süreçtir. Bilindiği üzere anne sütü bebek için hem en doğal besin, hem de en faydalı enerji kaynağıdır. Öyle ki özellikle ilk 6 ay boyunca, su, ayran, çay, meyve suyu, hazır mama ya da inek sütü gibi ürünler de dahil olmak üzere bebeğe anne sütü dışında hiçbir gıda maddesi verilmemelidir. Çünkü anne sütü, bebeğe gereken tüm besin değerlerini karşılayabilecek güçtedir. Annelerin ve bakıcıların bu konuda dikkatli olması önemlidir.
Bununla birlikte, ilk altı aydan sonra bebeğinize anne sütünü kesmemek kaydıyla eş zamanlı olarak tamamlayıcı besinlerin verilmesi de zorunludur. Büyümeye başlaması ile birlikte, bebek sağlığı bakımından tutarlı ve etkili bir beslenme alışkanlığının kazandırılabilmesi için hangi besinin ne miktar ve ne sıklıkta verileceği belirlenmelidir.
Anne sütü, bebeğin doğumdan birinci yaşına kadar olan zaman diliminde önemini korur ve en temel besin kaynağıdır. Diğer yandan anne sütü, içinde bulundurduğu besin değerleri bakımından çocuk için önemini 2 yaşına kadar devam ettirir. Zira anne sütü, diğer besinlerde bulunmayan ve bebeğinizin hem o an için hem de gelecekte karşılaşabileceği pek çok ciddi hastalıktan korunmasını sağlayan doğal koruyucular yani anti-infektifler içerir. Bu da bebek sağlığı için anne sütünün değerini göstermektedir. Şimdi bebek beslenmesinde nelere dikkat etmemiz gerektiğiniz, Sağlık Bakanlığı çalışmalarına göre gözden geçirelim:
- Bebekler, ilk 6 ay boyunca, su, ayran, çay, meyve suyu, hazır mama ya da inek sütü de dahil olmak üzere başka hiçbir yiyecek ya da beslenmemelidir. Anne sütü bebeğinizin sağlıklı ve güçlü bir şekilde büyümesi için gereken tüm gereksinimleri karşılar ve bebeğinizi ishal başta olmak üzere pek çok enfeksiyondan korur.
- 6 aylık bebek gelişimi süresince, gece ve gündüz olmak üzere bebeklerinizi her istediklerinde emzirmeniz gerekmektedir. Emzirme sıklığının günde en az 8 kere olması bebek sağlığı açısından önemlidir.
- Bebeğin ilk 6 aylık döneminde anne sütü yetersiz olursa, annelerin bu konuda Sağlık Ocağı, Ana Çocuk Sağlığı, Aile Planlaması Merkezi ve Aile Sağlığı Merkezi gibi kurumlardan yardım alabilecekleri ve ücretsiz danışmanlık alabilecekleri bilinmelidir.
- Bebek 2 yaşına kadar emzirilmelidir.
- İlk altı aydan sonra tamamlayıcı besinlere de geçilmelidir. Aynı zamanda bebek istedikçe emzirilmeye de devam edilmelidir.
- Tamamlayıcı besinlerin, enerji ve besin öğeleri bakımından zengin, temiz ve güvenli, evde bulunabilen, yerel pazarlarda ve marketlerde kolayca bulunabilen, rahatça satın alınabilen hazırlanması kolay ürünlerden olması önemlidir.
- Peki bebek için gereken tamamlayıcı besinler nelerdir, nasıl verilmelidir? Burada önemli olan, tamamlayıcı besinlere, 6. aydan itibaren bir çay kaşığı ile başlayıp zamanla miktarını ve çeşitliliğini arttırmaktır. Sonrasında ise eğer bebek, anne sütü almaya devam ediyorsa günde 3 kez, eğer bebek anne sütünü bırakmışsa günde 6 kez tamamlayıcı besinlerle beslenmelidir.
- Bebek 12 ay – 2 yaş aralığında da hala anne sütüne devam ediyorsa, her istediğinde emzirilmeli ve günde 5 kez her seferde 1 su bardağı ve/veya 1 kase olmak üzere baharatsız, az tuzlu ve az yağlı yemeklerden verilmelidir. Ayrıca bebek beslenmesinde temizlik de çok önemlidir ve her besinin ve malzemenin temiz olmasına özen gösterilmelidir.
- Bebeğin beslendiği her öğünün aktif olarak geçirilmesi bebek sağlığı için son derece önemlidir.
- Tamamlayıcı besinlerde, tabak, bardak ya da kase kullanılması gerekmektedir. Biberon kullanılmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca hazırlanan tamamlayıcı ürünler buzdolabında muhafaza edilmeyecekse en geç 2 saat içinde besin değerlerini yitirmeden önce tüketilmelidirler.
- Bebek sağlığında bir diğer önemli bilgi de, bebeklerin hastalık dönemlerinde daha fazla emzirilmeleri gerekliliğidir. Bebekler hasta olduklarında emzirme öğünleri arttırılmalıdır.
- Özellikle ishal gibi hastalıklar başta olmak üzere, bebekler hastalığı atlattıktan sonra da emzirme ve tamamlayıcı besin verme öğünleri arttırılmalı, bebeğin hastalık süresince kaybettiği, enerji, kilo, ve sıvı kaybı sık ve çok beslenmeyle telafi edilmelidir.
- Bütün bu etkenler bebeğinizin gelişmesi açısından mühimdir. Gerek annelerin gerekse bakıcıların bunları muhakkak bilmesi gerekir. Özellikle çocuk bakıcısı/oyun ablası arayan annelerin bu hususlarda güvenebilecekleri tecrübeli çocuk bakıcıları/oyun ablaları bulmaları son derece önemlidir.
Bebeğinizin gelişimi için size ve bebeğinize yardımcı olabilecek oyun ablalarını ve bakıcıları EvdekiBakıcım üzerinden bulabilirsiniz. EvdekiBakıcım’ın kendi alanında profesyonel, güvenilir ve tecrübeli bakıcılarını ve oyun ablalarını bulmak için tıklayabilirsiniz.
Bu çalışma, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan “Tamamlayıcı Beslenme Sağlık Çalışanları İçin Rehber Kitap” adlı yayından yararlanılarak yazılmıştır.