Çocuk Bakıcısı Kitap Sevgisini Nasıl Aşılar?
Merhaba, bu yazımızda size kitap okuma alışkanlığının faydaları ve bu alışkanlığın çocuk bakıcısı tarafından nasıl aşılanacağı hakkında bilgi vereceğiz. Kitap seçiminden, bu seçimi yapabilecek yaştaki çocukların kitap seçme sürecine aktif katılımından, masalın öneminden ve kitap okuma alışkanlığını çocuklara edindirmekle ilgili diğer faktörlerden bahsedeceğiz. Yazımızı okumayı bitirdiğinizde, kitap okuduğunuz, engin hayal dünyasına daldığınız anları ve bunların kişisel gelişiminizde ne kadar faydalı olduğunu hatırlayacaksınız. Çocuklarınıza da bu keyfi ve gelişim olanağını sunmak için çocuk bakıcınızla etkili bir plan oluşturmanın önemini kavramış olacaksınız.
Okumamak Mümkün Değil!
Hani diyoruz ya bilgi çağındayız diye, eskiler de “Oku da adam ol.” derlerdi. Bilgiye sahip olmak ve onu fayda sağlayacak şekilde kullanmak şimdi değil, her zaman önemliydi. Artık çocukların bilgi sahibi olmayıp (okul eğitimi görmeyip), bilgi sahipleri tarafından yönlendirilerek yaşamaları mümkün değil, yani “okumamak” mümkün değil. Burada bahsettiğimiz okumak elbette eğitim görmek ama özü söylendiği gibi “okumak”. Sadece okumak da değil, okuyarak edindiğimiz bilgiyi işlemek. Bu nesnel bilgiyi kullanmak olduğu gibi(örneğin, mühendislikte), edindiğimiz bilgiyle yaratıcı şeyler ortaya koymak şeklinde de olabilir. Okuduklarımız zihnimizde sentezlenir ve yeni bir fikre, çözüme veya üretime dönüşür. İşte bu yüzden, okumak insanın üretmesi için olmazsa olmazdır. Kitap okuma alışkanlığı ile ilgili bir başka yazıyı buradan okuyabilirsiniz.
Çocuk Bakıcısı Bu Alışanlığı Çocuğa Armağan Etmeli
Kitap okumak insanın ruhunu dinlendiren, sıkıntıdan dertten uzaklaştırıp başka insanların dünyasına bakıp farklı dünyalara yolculuk yapmanın kısacası
hayatı ve insanları anlamanın en kolay ve keyifli yoludur. Günümüzde tüm insanlığın ihtiyacı olan hoşgörü ve empati ancak bu yolla sağlanabilir. İnsanın diğer insanı anladığı bir dünyada sorunlar azalacaktır. Kitap okumak insanı çocukluktan itibaren bilgili, anlayışlı ve üretken kılar.
Küçük büyük ayrımı yapmayan kitaplar, herkes için ufku genişleten, kişileri hayal yolculuğuna çıkaran kimi zaman geçmişe döndürüp gülümseten kimi zaman insana yaşama gücü veren hayatı yaşanılır kılan en önemli alışkanlıktır. Hatırlayın kitapların size kattıklarını, onlar olmasa kim olurdunuz? Bu yüzden, çocuk bakıcısı çocuğunuza şahsiyet katacak kitap okumak alışkanlığını ona armağan etmelidir.
Kitap okumanın sağladığı güzellikler elbette saymakla bitmez. Bu güzel ve faydalı alışkanlığı çocuklara kazandırmak ise özenle yapılması gereken bir adımdır. Bir plan doğrultusunda ebeveyn ve çocuk bakıcısı tarafından yapılacak davranışlar çocuğun kitaba sıcak bakmasına, onla tanışmasını ve hayatı boyunca elinden bırakmamasına olanak tanır. Bunlardan en önemlisi, çocuğa örnek olmaktır. Evde kitap okuyan bireylerin varlığı çocukların da kitaplara aşina olmasını kitap okumak için adım atmasını sağlar.
Uykudan Önce Masal Okuyan Şefkatli Bir Bebek Bakıcısı
Masallara ilgi duymayan veya henüz okuma çağına gelmemiş olan bebekler için, ebeveyn ve bebek bakıcısı işbirliğiyle yapılan kitap sevgisi aşılama çalışmaları çok önemli ve bu alışkanlığın kazanılmasında hayatidir. Anne ve babalar, daha bebeklikten itibaren her gece uyumadan önce çocuklarına kitap okumaya başlayarak kitap sevgisinin temelini atabilirler. Masal ve ileriki yaşlarda kitap okumalar, çocuğun hayal dünyasını ve dinleme yeteneğini geliştirir. Ebeveynin ya da çocuk bakıcısın çocuğa yatmadan önce kitap okuması, çocuğun uykuya huzurlu bir hazırlık yapmasını sağlar ve dolayısıyla uyku kalitesi artar.
Modern çağın gerekliliği olan iş hayatı, yoğun tempo anne ve babaların çocuklarıyla geçireceği zamanı kısıtladığından çoğu ebeveyn kitap konusunda yeterince teşvik edici davranamıyor. Çocuklarıyla yeterince ilgilenemediğini düşünen ebeveynler için, bebek bakıcısının yanı sıra oyun ablası desteğiyle de çocuklarına kitapları sevdirmeyi sağlayabiliyor. Oyun ablasıyla kitap okuyan çocuklar bunu bir eğlence, bir oyun gibi algılıyor ve zevkle aktiviteyi gerçekleştiriyor. Günlük rutinindeki yemek, oyun, park, boyama, uyku, eğlence vb. aktivitelerin arasına ekstra olarak kitap okuma veya masal saati konması, çocuğun fiziksel aktivite sonrası dinlenmesini aynı zamanda zihinsel olarak gelişimine destek olur. Böylece sonrasında yapılacak bedensel aktivitedeki verimi ve mutluluğu da artmış olur. Öğle uykusuna yatan çocuklar için; özellikle uyku öncesi masal okuma düzeninin sağlanması, çocuğun ileride kendiliğinden kitap okuması için ön hazırlık sunar. Her türlü alışkanlığın formülü devamlı tekrar edilmesidir. Çocuğa düzenli olarak kitap okunduğunda çocuğun bu alışkanlığı edinmemesi mümkün değildir. Dikkat edilmesi gereken düzenli yapılması ve sıkıldığında bırakılmasıdır. Çocuk yatmadan önce yatılı bebek bakıcısı masal anlatabilir veya yaşına uygun kitaplar okursa çocuk bunu hayatı boyunca tekrarlayacaktır.
Bebek bakıcısı, bebeği günlük rutinine kitap okuma saatini eklerken elbette ebeveyn desteğiyle birlikte kitap seçimi yapmalı ve çocuğun zihinsel gelişimini destekleyecek, uzmanların önerdiği kitapları, masalları seçmelidir. Şiddet içeren çocuk masallarından uzak durularak doğayı, hayvanları, yaşadığımız çevreyi ve dünyayı tanıtan; çocuğun duyarlılığı, sorumluluk duygusunu, vicdanı ve yardımseverlik gibi güzel şeyleri öğrenebileceği içeriğiyle bilgilendirici kitaplar seçilmelidir.
Her Yaşa Uygun Kitap Var !
Kitaplara karşı ilgi duymayan henüz çok küçük olan çocuklar için bol resimli, fotoğraflı çocuk kitapları bulunuyor. Bebek bakıcısı ve çocuk, masal saatinde yan yana oturarak birlikte resimlere bakarak uydurma hikâyeler anlatabilir
veya bakıcı, çocuktan resimdeki şeyleri anlatmasını sorduğu sorulara cevap vermesini sağlayabilir. İlgi çeken resimler, çocuğun kitaplarla olan bağını güçlendirir ve bir süre sonra doğal bir şekilde kitap okuma aktivitesine geçiş yapılmış olur. 3 yaşını geçmiş çocuklara kitap seçerken çocuklarla birlikte kitap alışverişi yapmak onların bizzat içeriğindeki resimlere bakarak, kitap kapaklarını inceleyerek seçim yapması çocukların kitaba olan ilgisini artırır.
Ebeveyn Okursa Çocuk da Okur !
Kitaplara karşı hiç ilgi duymayan çocuklar için zorlama yapılmamalı ve doğal bir süreç yaratılmalıdır. Bu konuda uzmanlar, aşinalık kazandırmanın ideal olacağını söylüyor. Uzmanlar çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmada büyüklerin rol model olduğunu belirtiyor. Buna göre ebeveynler kitap okumayı seviyor ve özel bir zaman ayırıyor ise çocuklar da bunun doğal bir ihtiyaç olduğunu fark edip aşinalık kazanıyor. Tabii ki ebeveynler haricinde abla-ağabey, bebek bakıcısı veya oyun ablasının kitapla olan ilişkisi çocuk için rol model oluşturuyor.
Beyinde bir okuma bölgesi vardır ve zekâ gelişimi için bu bölgenin zaman zaman aktif edilmesi gerekir. Araştırmalar gösteriyor ki, okula başlama çağına kadar düzenli olarak kitap okunan çocuklar, okulda daha başarılı ve yaratıcı oluyor. Uzmanlar kitap sevgisiyle büyümüş çocukların aynı zamanda yaşıtlarına göre daha bilgili, sosyal ve paylaşımcı olduğunu söylüyor. Kitap okuyarak hayal gücünü zenginleştiren çocuklar problem çözmede daha pratik bir zekâya sahip olabiliyorlar. Sanatsal duyarlılığı çok olan bu çocuklar ileride yaratıcı sanat eserlerine imza atabiliyor. Çocukların zekâ gelişimi ile ilgili bu yazımızı okuyabilirsiniz. Kitap okumak farklı açılardan durumu değerlendirmek anlamında çocuklara müthiş bir farkındalık sağlıyor. Başarılı, duyarlı, bilinçli ve sosyal bir çocuk için kitaplar ile bağ kurmak önemli bir etkendir.
Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırma Planımıza Adım Adım Bakalım
- Küçük çocuklara masal okunmalı
- Kitap seçiminde çocuk aktif rol oynamalı
- Çocuğa örnek olarak kitap okuması için özendirilmeli
- Dinlediği masal ya da okuduğu kitap hakkında konuşulmalı.
- Okuduğu kitabın davranışlarını nasıl şekillendirdiğinin farkına varması için geri bildirim sağlanmalı.